What is Buddha Dhamma? / Dhamma của Đức Phật là gì?

Revised on January 16, 2016; major revision September 12, 2018; revised August 7, 2019; March 2, 2020; August 4, 2023

Chỉnh sửa ngày 16/1/2016; chỉnh sửa lớn ngày 12/9/2018; chỉnh sửa ngày 7/8/2019; ngày 2/3/2020; ngày 4/8/2023

Introduction

Dẫn nhập

  1. Many people, who are exposed to a bit of Buddha Dhamma, see that there is something good about it. So, they go to a meditation retreat and try to get a dose of Dhamma over several days.

Nhiều người, khi tiếp xúc đôi chút với Dhamma của Đức Phật, nhận ra rằng có điều gì đó tốt đẹp nơi đó. Vì vậy, họ đến tham dự một khóa thiền và cố gắng hấp thụ một “liều” Dhamma trong vài ngày.

  • It is good to do that initially. But there is much more to Buddha Dhamma than to attain some temporary relief from the stresses of this life. If one can see that, then one needs to spend a bit more time and learn the full message of the Buddha.

Điều đó tốt ở giai đoạn ban đầu. Nhưng Dhamma của Đức Phật còn vượt xa mục tiêu chỉ đạt chút nhẹ nhõm tạm thời khỏi áp lực của đời sống này. Nếu nhận ra điều ấy, người học cần dành thêm thời gian để tìm hiểu trọn vẹn thông điệp của Đức Phật.

  1. If we learn the laws of motion from someone who does not fully understand them, it is harder to digest. We may even learn them incorrectly, in the case of a bit harder subject, say, relativity. If the person who explains does not have a good understanding of the theory of relativity, then it is likely that the person who learns it will not learn much.

Nếu ta học các định luật chuyển động từ người không hiểu rõ, sẽ rất khó tiếp thu. Với những môn khó hơn, chẳng hạn thuyết tương đối, ta thậm chí có thể học sai. Nếu người giảng không nắm vững thuyết tương đối, người học rất có thể sẽ chẳng học được bao nhiêu.

  • I have not only learned Buddha Dhamma, but have practiced it over the past ten years, and have seen the benefits for myself.

Tôi không chỉ học Dhamma của Đức Phật mà còn thực hành suốt mười năm qua, và tự thân đã thấy được lợi ích.

  • As a scientist, I am amazed at the depth of Buddha Dhamma. You will be able to see what I mean if you spend some time here.

Là một nhà khoa học, tôi kinh ngạc trước chiều sâu của Dhamma của Đức Phật. Nếu bạn dành thời gian ở đây, bạn sẽ thấy điều tôi muốn nói.

A Wider Worldview

Một Thế Giới Quan Rộng Mở Hơn

  1. Benefits from Buddha Dhamma or the “worldview of the Buddha” can be two-fold.

Lợi ích từ Dhamma của Đức Phật hay “thế giới quan của Đức Phật” có thể là hai mặt.

  • First is the spiritual aspect. One will be able to experience “peace of mind” even by reading and learning, but when one starts comprehending the critical message of the Buddha, that can have a profound impact.

Thứ nhất là phương diện tâm linh: chỉ đọc và học thôi cũng có thể trải nghiệm sự “an tịnh của tâm”; nhưng khi bắt đầu thấu hiểu sứ điệp cốt lõi của Đức Phật, tác động sẽ trở nên sâu sắc.

  • Second is the “intellectual aspect.” Buddha Dhamma thoroughly explains the “laws of Nature.” I have spent ten years studying it, and I am still learning. Once one starts digging deeper, one will see that modern science is far behind.

Thứ hai là “phương diện trí tuệ”. Dhamma của Đức Phật lý giải trọn vẹn “các định luật của Tự nhiên.” Tôi đã dành mười năm nghiên cứu và vẫn đang tiếp tục học. Khi đào sâu, người ta sẽ thấy khoa học hiện đại còn ở rất xa phía sau.

  1. As I build up this site, anyone will be able to see that Buddha Dhamma is the ultimate Grand Unified Theory; see “The Grand Unified Theory of Dhamma.”

Khi tôi xây dựng trang này, ai cũng sẽ có thể thấy rằng Dhamma của Đức Phật là “Thuyết Thống Nhất Lớn” tối hậu; xem “The Grand Unified Theory of Dhamma.”

  • It explains everything not only that we can see, but also the existence of an infinite number of worlds with living beings in 29 other realms of existence. We can only see the human and animal realms.

Nó giải thích không chỉ những gì ta có thể thấy, mà cả sự tồn tại của vô số thế giới với hữu tình ở 29 cõi tồn tại khác. Chúng ta chỉ có thể thấy cõi người và cõi loài vật.

  • Thus Buddha Dhamma is not a religion in the sense of providing salvation. Buddha was not a God, a prophet or a messenger. He was a human being who purified his mind to perfection so that he could see the whole of existence. Buddha was the perfect scientist who investigated the problem of life and found a complete solution. We all need to find our salvation by following the Path that he prescribed to purify our minds.

Vì vậy, Dhamma của Đức Phật không phải là tôn giáo theo nghĩa “cứu rỗi”. Đức Phật không phải Thần, không phải tiên tri hay sứ giả. Ngài là một con người đã tịnh hoá tâm đến mức viên mãn để thấy toàn thể sự hiện hữu. Đức Phật là “nhà khoa học” hoàn hảo, đã khảo sát vấn đề của đời sống và tìm ra giải pháp toàn diện. Tất cả chúng ta cần tự tìm sự giải thoát bằng cách đi theo Con Đường Ngài chỉ dạy để tịnh hoá tâm mình.

Why Are There So Many Versions of Buddhism?

Vì sao Có Nhiều “Phiên bản” Phật Giáo đến vậy?

  1. Thus Buddhism (Buddha Dhamma) is the most elaborate theory of “this world.” It is called “pubbe anunussetu dhammesu” or a “Dhamma (or a theory on nature) that is not known to the world before a Buddha comes along.” The Buddha uttered that phrase multiple times in his first sutta; see, “Dhammacakkappavattana Sutta Introduction.”

Do đó, Phật giáo (Dhamma của Đức Phật) là học thuyết tinh vi nhất về “thế giới này.” Nó được gọi là “pubbe anunussetu dhammesu,” tức một “Dhamma (hay một học thuyết về tự nhiên) chưa từng được thế gian biết đến trước khi một vị Phật xuất hiện.” Đức Phật đã thốt ra cụm từ ấy nhiều lần trong bài kinh đầu tiên của Ngài; xem “Dhammacakkappavattana Sutta Introduction.”

  • However, it has “evolved” into many different versions since the Buddha Gotama revealed it to the world over 2500 years ago.

Tuy nhiên, kể từ khi Đức Phật Gotama tuyên thuyết Dhamma cho thế gian hơn 2.500 năm trước, nó đã “tiến hoá” thành nhiều phiên bản khác nhau.

  • During the past 2500 years many different versions of “Buddhism” have emerged; see, “Historical Background – Introduction.” No one can claim, “This is the original version that the Buddha taught.” It is up to each individual to examine different versions and decide which version makes sense.

Trong 2500 năm qua đã xuất hiện nhiều phiên bản khác nhau của “Phật giáo”; xem “Historical Background – Introduction.” Không ai có thể khẳng định, “Đây là bản gốc mà Đức Phật đã dạy.” Mỗi cá nhân cần tự xem xét các phiên bản khác nhau và quyết định phiên bản nào hợp lý.

  • Thus it pays to spend some time and try to find the version(s) closest to the original. That is not an easy task these days.

Vì vậy, đáng để dành thời gian cố gắng tìm ra (các) phiên bản gần với nguyên bản nhất. Ngày nay đó không phải là việc dễ dàng.

  • I contend that it is in the Pāli Tipiṭaka, not Sanskrit sutras, and not in Buddhaghosa’s Visuddhimagga. I have pointed out the inconsistencies in both the Mahāyāna version and also in the current Theravāda versions with Visuddhimagga as the basis, see, “Historical Background” section.

Tôi cho rằng phiên bản ấy nằm trong Pāli Tipiṭaka, không phải các sutta bằng Sanskrit, và cũng không phải trong Visuddhimagga của Buddhaghosa. Tôi đã chỉ ra những điểm không nhất quán trong cả phiên bản Mahāyāna lẫn các phiên bản Theravāda hiện nay dựa trên Visuddhimagga; xem mục “Historical Background.”

Key Concepts of Buddhism

Những Khái Niệm Cốt Lõi của Phật giáo

  1. It will be quite beneficial to read the “Moral Living and Fundamentals” section to get an idea of the basic principles.

Việc đọc mục “Moral Living and Fundamentals” sẽ rất hữu ích để nắm được các nguyên tắc căn bản.

  • One cannot even begin to follow Buddha Dhamma unless one learns about the key concepts, see “Key Dhamma Concepts.”

Người ta không thể bắt đầu thực hành Dhamma của Đức Phật nếu chưa học các khái niệm then chốt; xem “Key Dhamma Concepts.”

  • The first stage of Nibbāna (Sotāpanna stage) is attained just by fully comprehending the “world view of the Buddha.” Then one sees the fruitlessness of seeking lasting happiness in “this world” of 31 realms.

Bậc đầu tiên của Nibbāna (giai đoạn Sotāpanna) đạt được chỉ bằng cách thấu triệt “thế giới quan của Đức Phật.” Khi đó, người ta thấy rõ sự vô ích của việc tìm kiếm hạnh phúc bền vững trong “thế giới này” gồm 31 cõi.

  1. What is the central message of the Buddha? It is essential to read the section, “Anicca, Dukkha, Anatta.”

Thông điệp trọng tâm của Đức Phật là gì? Điều cốt yếu là đọc mục “Anicca, Dukkha, Anatta.”

  • It is also important to realize that dukkha is not the feeling of suffering; that is dukha; see, “Does the First Noble Truth Describe only Suffering?.”

Cũng quan trọng để nhận ra rằng dukkha không phải là cảm thọ đau khổ; cái đó là dukha; xem “Does the First Noble Truth Describe only Suffering?.”

  • If one did not know that he was talking about a much “bigger world” than the world we directly experience, one would think of that statement as nonsensical. The laws of kammā do not make sense unless one at least knows that the Buddha was talking about a rebirth process that has no beginning.

Nếu không biết rằng Ngài đang nói về một “thế giới lớn hơn nhiều” so với thế giới ta trực tiếp kinh nghiệm, người ta sẽ cho phát biểu ấy là vô nghĩa. Các định luật kammā sẽ không có ý nghĩa nếu ít nhất không biết rằng Đức Phật đang nói về một tiến trình tái sinh không có khởi đầu.

  • Various types of vedanā (feelings) are discussed in “Three Kinds of Happiness – What is Niramisa Sukha?” and “Nirāmisa Sukha.”

Nhiều loại vedanā (cảm thọ) được bàn trong “Three Kinds of Happiness – What is Niramisa Sukha?” và “Nirāmisa Sukha.”

  1. Newton discovered the three laws of motion, which helped describe gravity. Instead of re-discovering them, we learn them at school. We have to learn from a teacher. But if the teacher does not know the material well, then a student will not be able to learn the correct laws of motion.

Newton khám phá ba định luật chuyển động, qua đó giúp mô tả trọng lực. Thay vì tự khám phá lại, chúng ta học chúng ở trường. Ta phải học từ một người thầy. Nhưng nếu thầy không nắm vững học liệu, học trò sẽ không thể học đúng các định luật chuyển động.

  • One needs to learn from a true disciple of the Buddha, one who has not only studied it but also has experienced the benefits.

Cần học từ một đệ tử chân chính của Đức Phật, một người không chỉ học mà còn trực tiếp trải nghiệm được lợi ích.

  • Even though I use some “science examples”, there is no need to know any science. A science background may be helpful mainly in the “Dhamma and Science” sections, but even there it is not necessary.

Dù tôi có dùng vài “ví dụ khoa học”, không cần phải biết khoa học. Nền tảng khoa học có thể hữu ích chủ yếu ở các mục “Dhamma and Science”, nhưng ngay cả ở đó cũng không bắt buộc.

  • The new section on “Quantum Mechanics and Dhamma” is more suitable for those with at least a highschool background in physics.

Mục mới “Quantum Mechanics and Dhamma” phù hợp hơn với những ai có nền tảng vật lý tối thiểu bậc trung học phổ thông.

The Big Picture

Bức Tranh Tổng Thể

  1. Before one embarks on a journey, one needs to know what the trip is about, and what the destination is. Furthermore, whether it is worthwhile to undertake the trip. Please be patient and first find out what Buddha Dhamma is about, the big picture, first. Please spend some time learning about the key message of the Buddha before undertaking the journey. If one does not know where one is going (or the terrain), how can one reach the destination?

Trước khi khởi hành một chuyến đi, người ta cần biết chuyến đi nói về điều gì và đích đến ở đâu. Hơn nữa, liệu có đáng để thực hiện chuyến đi hay không. Xin hãy kiên nhẫn và trước hết tìm hiểu Dhamma của Đức Phật là gì, bức tranh tổng thể. Hãy dành thời gian học thông điệp then chốt của Đức Phật trước khi lên đường. Nếu không biết mình đi đâu (hoặc địa hình ra sao), làm sao có thể đến đích?Top of Form

Dhamma của Đức Phật mô tả bản chất thật của “thế giới này.” Nhưng “thế giới này” không chỉ có nghĩa là cuộc sống của chúng ta trong thân người. “Thế giới này” phức tạp không thể tưởng tượng nổi. Các nhà khoa học thừa nhận rằng họ chỉ biết khoảng 4% những gì tồn tại trong vũ trụ; xem “WebLink: libgen.io: The 4 Percent Universe: Dark Matter, Dark Energy, and the Race to Discover the Rest of Reality”, của Richard Panek (2011). Cũng xem thêm mục “Dhamma and Science” để biết chi tiết.

  • Please be patient and scan through the main sections to get a brief idea first. Getting the “whole picture” will take time, see, “User’s Guide to Pure Dhamma Website.”

Xin hãy kiên nhẫn và đọc lướt qua các phần chính để có cái nhìn khái quát trước. Việc nắm bắt “toàn cảnh” sẽ cần thời gian; xem “User’s Guide to Pure Dhamma Website.”

  1. The next question (especially when one sees that it is indeed a complex picture) that comes to one’s mind is that “How do I know this picture is right?.” One makes that decision based on one’s own experience. But even before that, one could get a good idea by treating Buddha Dhamma as a scientific theory. That is why the section on “Dhamma and Science” is helpful.

Câu hỏi tiếp theo (đặc biệt khi người ta thấy rằng đây thực sự là một bức tranh phức tạp) thường nảy sinh là: “Làm sao tôi biết bức tranh này là đúng?” Người ta đưa ra quyết định ấy dựa trên kinh nghiệm của chính mình. Nhưng ngay cả trước đó, có thể có cái nhìn rõ hơn bằng cách xem Dhamma của Đức Phật như một lý thuyết khoa học. Đó là lý do vì sao mục “Dhamma and Science” rất hữu ích.

  • Please pay special attention to the rebirth process. Many people wonder why rebirth is bad. But they do not realize that the chance of rebirth as a human is extremely rare; see, “Rebirth – Connection to Suffering in the First Noble Truth.”

Hãy đặc biệt chú ý đến tiến trình tái sinh. Nhiều người thắc mắc tại sao tái sinh lại là điều xấu. Nhưng họ không nhận ra rằng cơ hội được tái sinh làm người là vô cùng hiếm; xem “Rebirth – Connection to Suffering in the First Noble Truth.”

  • One must also realize that jāti (birth) and bhava (existence in a given realm) are two different things; see, “Bhava and Jāti – State of Existence and Births Therein.”

Cũng cần nhận ra rằng jāti (sanh) và bhava (sự hiện hữu trong một cảnh giới nhất định) là hai điều khác nhau; xem “Bhava and Jāti – State of Existence and Births Therein.”

  • Most are reborn in planes below the human realm where suffering worsens. Scientists estimate that at any given time, there is one quadrillion (1000 trillion) ants living on Earth; this means for each human, there are a million ants. Compared to about 7 billion of the human population, an incredible number of other living species live on this planet.

Phần lớn chúng sinh tái sinh vào các cõi thấp hơn cõi người, nơi khổ đau trầm trọng hơn. Các nhà khoa học ước tính rằng tại bất kỳ thời điểm nào cũng có khoảng một triệu tỷ (1.000 nghìn tỷ) con kiến sống trên Trái Đất; điều đó có nghĩa là cứ mỗi con người thì có một triệu con kiến. So với khoảng 7 tỷ người, số lượng loài sinh vật khác trên hành tinh này là con số khổng lồ.

  • Even on our bodies, we carry many sentient beings: see, “There are as many creatures on your body as there are people on Earth!.”

Ngay cả trên cơ thể chúng ta, cũng có vô số sinh vật hữu tình cùng sống; xem “There are as many creatures on your body as there are people on Earth!.”

  • The human population is insignificantly small compared to the animal population. Statistically, that gives an idea of the “probability of human birth.” We do not see the much higher populations in the other lower three realms because defilements cover our minds. If one develops jhānā and acquires abhiññā powers, one can see beings in some of those realms.

Dân số loài người cực kỳ nhỏ bé so với dân số loài vật. Xét về mặt thống kê, điều đó cho ta ý niệm về “xác suất tái sinh làm người.” Chúng ta không thấy các quần thể đông đảo hơn nhiều ở ba cõi thấp vì các nhiễm ô che phủ tâm trí. Nếu người hành phát triển được jhānā và có abhiññā, họ có thể thấy chúng sinh trong một số cõi ấy.

  • October 25, 2019: I recently started a new subsection, “Origin of Life,” that discusses many scientific, philosophical, and religious views of the origins of life.

Ngày 25 tháng 10 năm 2019: Tôi vừa bắt đầu một tiểu mục mới, “Origin of Life,” bàn về nhiều quan điểm khoa học, triết học và tôn giáo liên quan đến nguồn gốc của sự sống.

Is Buddhism Pessimistic?
Phải chăng Phật giáo Bi quan?

  1. Many people think the Buddha Dhamma is pessimistic. The Buddha just revealed the hidden suffering in “this world” and that it can be overcome; see, “Does the First Noble Truth Describe only Suffering?.”

Nhiều người cho rằng Dhamma của Đức Phật là bi quan. Đức Phật chỉ vạch rõ những khổ đau tiềm ẩn trong “thế giới này” và chỉ ra rằng chúng có thể được vượt qua; xem “Does the First Noble Truth Describe only Suffering?.”

  • He showed that there is a better type of happiness, called nirāmisa sukha, that one gain as one moves away from “this world” towards Nibbāna; see, “Three Kinds of Happiness – What is Nirāmisa Sukha?.”

Ngài chỉ ra rằng có một loại hạnh phúc cao hơn, gọi là nirāmisa sukha, đạt được khi người ta rời xa “thế giới này” hướng đến Nibbāna; xem “Three Kinds of Happiness – What is Nirāmisa Sukha?.”

  • This nirāmisa sukha increases as one starts on the Noble Eightfold Path and makes a quantum jump (significant gain in a short time) at the first stage of Nibbāna, the Stream Entry (Sotāpanna) stage. There are three more levels, and at the final level, Arahant, one becomes free from “this world” (no more rebirths) and attains Nibbāna.

Loại nirāmisa sukha này tăng trưởng khi người ta bắt đầu thực hành Bát Chánh Đạo và có bước nhảy vọt (thành tựu lớn trong thời gian ngắn) ở giai đoạn đầu tiên của Nibbāna, tức giai đoạn Nhập Lưu (Sotāpanna). Có thêm ba cấp độ nữa, và ở cấp cuối cùng, Arahant, người ấy được giải thoát khỏi “thế giới này” (không còn tái sinh) và chứng Nibbāna.

  • Thus Nibbāna is not just a promise to be fulfilled at death; it can be experienced in this very life. I invite you to take this journey with me for a while and see for yourself. As the Buddha said, “Come and see for yourself” [Dhamma quality: ehipassiko].

Vì thế Nibbāna không chỉ là lời hứa sẽ được thực hiện sau khi chết; nó có thể được thể nghiệm ngay trong đời này. Tôi mời bạn cùng đi trên hành trình này một thời gian và tự mình trải nghiệm. Như Đức Phật đã nói: “Hãy đến và tự mình thấy” [thuộc tính của Dhamma: ehipassiko].

  1. My goal is to provide at least some details of the complex world view that was provided by the Buddha, which has been muddled and distorted within the past 2500 years.

Mục tiêu của tôi là trình bày ít nhất một phần chi tiết về thế giới quan phức tạp mà Đức Phật đã chỉ dạy, thế giới quan này đã bị rối loạn và sai lệch trong suốt 2500 năm qua.

  • “Our world” is much more complicated than what is grasped by our senses; see, “The Grand Unified Theory of Dhamma.”

“Thế giới của chúng ta” phức tạp hơn rất nhiều so với những gì giác quan có thể nắm bắt; xem “The Grand Unified Theory of Dhamma.”

  • And our lives do not end with this one; see, “Evidence for Rebirth.”

Và đời sống của chúng ta không kết thúc với kiếp hiện tại; xem “Evidence for Rebirth.”

  • Those two facts constitute the basis of the true nature of existence. One cannot comprehend the message of the Buddha until one at least has some idea about this “big picture.”

Hai sự thật đó tạo thành nền tảng cho bản chất thật của sự hiện hữu. Người ta không thể hiểu thông điệp của Đức Phật nếu chưa có ít nhất chút khái niệm về “bức tranh tổng thể” này.

  1. The following sections have information at various levels. Please scan through and find sections of interest.

Các mục sau đây có thông tin ở nhiều cấp độ. Vui lòng đọc lướt và tìm các phần bạn quan tâm.

“Three Levels of Practice” “Living Dhamma” “Key Dhamma Concepts” “Dhamma and Science” “Paṭicca Samuppāda” “Sutta Interpretations” “Historical Background” “Abhidhamma” “Bhāvanā (Meditation)” “Buddhist Chanting” “Tables and Summaries” “Discussion Forum” “Quantum Mechanics and Dhamma” “Dhamma and Philosophy”

A new approach to learning Buddha Dhamma: “Buddhism – In Charts.”

Một cách tiếp cận mới để học Dhamma của Đức Phật: “Buddhism – In Charts.”