Anatta – the Opposite of Which Atta? / Anatta – Ngược lại với Atta nào?

March 17, 2017; revised November 4, 2017; June 1, 2021; May 1, 2023; October 2, 2023; June 17, 2024 (#3); rewritten October 26, 2024

Ngày 17/3/2017, sửa đổi ngày 4/11/2017, ngày 1/6/2021, ngày 1/5/2023, ngày 2/10/2023, ngày 17/6/2024 (#3), viết lại ngày 26/10/2024

Anatta in Tilakkhaṇa is the opposite of “atta” or “beneficial.” Here, “anatta” comes from “na atta” or “not beneficial.” Anattā/attā usually gives the same meanings as anatta/atta in most cases. However, attā could, in some cases, provide the meaning of “a person.”

Trong Tilakkhaṇa, anatta là đối nghịch với “atta,” tức “hữu ích.” Ở đây, “anatta” xuất phát từ “na atta,” nghĩa là “không hữu ích.” Trong hầu hết các trường hợp, anattā/attā có cùng nghĩa với anatta/atta. Tuy nhiên, đôi khi attā có thể mang nghĩa “một người.”

Introduction

Giới thiệu

  1. Some words (in any given language) give different meanings depending on the context. For example, the word “bear” refers to the large animal in “I saw a bear;” however, it has an entirely different meaning in “to bear a burden.”

Một số từ (trong bất kỳ ngôn ngữ nào) mang nghĩa khác nhau tùy ngữ cảnh. Ví dụ, từ “bear (con gấu)” chỉ loài thú lớn trong câu “I saw a bear (Tôi thấy một con gấu),” nhưng lại có nghĩa hoàn toàn khác trong “to bear a burden (mang một gánh nặng).”

  • It is crucial to understand the usage of the Pāli words atta, anatta, attā, and anattā in the context of a given The following two rules hold in most cases:

Cần hiểu rõ cách dùng các từ Pāli atta, anatta, attā, và anattā trong ngữ cảnh của từng sutta. Hai quy tắc sau đúng trong hầu hết các trường hợp:

  1. The mundane (or conventional) usage is with attā, to indicate “a person.”

Nghĩa thông tục (hay quy ước) dùng attā để chỉ “một người.”

  1. In most other cases, all four words, atta, anatta, attā, and anattā, are associated with the anatta lakkhaṇa in Tilakkhaṇa.

Trong hầu hết các trường hợp khác, cả bốn từ atta, anatta, attā, và anattā đều gắn liền với anatta lakkhaṇa (đặc tính vô ngã) trong Tilakkhaṇa.

Attā as “a Person”

Attā với nghĩa “một Người”

  1. The word attā (pronounced with a “long a at the end”) is used to indicate “a person” only in the conventional sense. To communicate with others, we must say things like, “He needs to defend himself.” Here, “a person” exists only in the conventional sense. In Sinhala, it is written as “අත්තා” [in English attā]. That is how it appears in the Pāli Tipiṭaka, written in Sinhala.

Từ attā (phát âm với âm “a” dài ở cuối) được dùng để chỉ “một người” chỉ theo nghĩa quy ước. Để giao tiếp, ta phải nói những câu như “Anh ta cần tự bảo vệ mình.” Ở đây, “một người” chỉ tồn tại theo nghĩa thông tục. Trong tiếng Sinhala, nó được viết là “අත්තා” [attā], và đó cũng là cách nó xuất hiện trong Tipiṭaka viết bằng Sinhala.

Một ví dụ trong Tipiṭaka là “Attānaṁ damayanti paṇḍitā,” nghĩa là “người trí tự điều phục mình.” Xem “WebLink: suttacentral: Paṇḍitavagga (Paṇḍitasāmaṇeravatthu) in Dhammapada (verse 80)” và “WebLink: tipitaka.net: Dhammapada Verse 80.”

  • There is no single Pāli word to express the negation of that, i.e., “not attā.” If there were to be such a word, that would be “non-person.” It just cannot be used that way.

Không có từ Pāli nào diễn tả phủ định của nghĩa này, tức “không attā.” Nếu có, nó sẽ mang nghĩa “phi nhân,” nhưng cách dùng như vậy không tồn tại.

  • Even though attā has this meaning as a “person,” anatta is never used as the opposite of that attā.

Dù attā có nghĩa là “người,” nhưng anatta không bao giờ được dùng như là đối nghĩa trực tiếp của attā.

  • Note: “Attā” is pronounced with a “long a” as in “father.”

Lưu ý: “Attā” được phát âm với âm “a” dài, như trong từ “father.”

Atta as “Beneficial” or “Meaningful”

Atta với nghĩa “Hữu ích” hay “Có ý nghĩa”

  1. The word atta (pronounced with a “short a at the end,” as in “cut” or “but”) embeds several RELATED meanings, including “beneficial” or “with essence.” The negation is Thus, anatta means “not beneficial” or “has no essence/value.”

Từ atta (phát âm với âm “a” ngắn ở cuối, như trong “cut” hoặc “but”) bao hàm một số nghĩa LIÊN QUAN, gồm “hữu ích” hoặc “có bản chất.” Phủ định của nó là anatta. Do đó, anatta có nghĩa là “không hữu ích” hoặc “không có giá trị/bản chất.”

  • In Sinhala, they are written as “අත්ත” [atta] and “අනත්ත” [anatta]. That is how they appear in the Pāli Tipiṭaka, written in Sinhala.

Trong tiếng Sinhala, chúng được viết là “අත්ත” [atta] và “අනත්ත” [anatta], và cũng là cách chúng xuất hiện trong Tipiṭaka tiếng Pāli.

  • Anatta is the negation of atta: “na” + “atta” (which rhymes better as “anatta”).

Anatta là phủ định của atta: “na” + “atta” (và được rút gọn thành “anatta” để thuận âm).

  • Such a word combination applies to “Anāgāmi” too. It comes from “na” + “āgāmi,” where “āgāmi” means “to come back;” thus, “Anāgāmi” means “not coming back (to the kāma loka).”

Cách kết hợp này cũng áp dụng cho từ “Anāgāmi.” Từ này bắt nguồn từ “na” + “āgāmi,” trong đó “āgāmi” nghĩa là “trở lại;” do đó “Anāgāmi” nghĩa là “không trở lại (kāma loka).”

  • There also “na” + “āgāmi” rhymes as “anāgāmi.”

Cấu trúc “na” + “āgāmi” này được rút gọn theo âm điệu thành “anāgāmi.”

  1. Let us translate the short “WebLink: suttacentral: Anatta Sutta (SN 22.143),” which clearly and succinctly states the meaning of “anatta.”

Chúng ta hãy dịch sutta ngắn “WebLink: suttacentral: Anatta Sutta (SN 22.143),” vốn nêu rõ và súc tích ý nghĩa của “anatta.”

  • The English translator seems to have given up trying to explain the sutta. He mistranslated the title as “Not-Self” but did not even try to translate the sutta.

Dường như người dịch tiếng Anh đã bỏ qua việc giải thích nội dung, dịch sai tiêu đề thành “Vô Ngã” mà thậm chí không dịch phần sutta.

  • The title should be “Not-Beneficial.”

Tiêu đề đúng phải là “Không Lợi Ích.”

  • @marker 1.2: “Yo, bhikkhave, anattā; tatra vo chando pahātabbo” means “Bhikkhus, if something is not beneficial to you (anattā), you should give up (pahātabbo) the desire for it (chando).”

@marker 1.2: “Yo, bhikkhave, anattā; tatra vo chando pahātabbo” nghĩa là “Này các Bhikkhu, nếu một điều gì đó không hữu ích cho các ông (anattā), các ông nên từ bỏ (pahātabbo) dục vọng đối với nó (chando).”

  • Then, it points out that each of the five aggregates in pañcupādānakkhandhā is not beneficial: Rūpaṁ anattā, vedanā anattā, saññā anattā, saṅkhārā anattā, viññāṇaṁ anattā.

Sau đó, sutta chỉ ra rằng từng uẩn trong pañcupādānakkhandhā đều không hữu ích: Rūpaṁ anattā, vedanā anattā, saññā anattā, saṅkhārā anattā, viññāṇaṁ anattā.

  • Note that instead of “anatta,” the verse uses “anattā” because it rhymes better. These suttā were composed to ease oral transmission. They were orally transmitted for almost 500 years before being written down.

Lưu ý rằng thay vì dùng “anatta,” câu này dùng “anattā” vì thuận âm hơn. Các suttā được biên soạn để dễ truyền khẩu, và đã được truyền miệng gần 500 năm trước khi được chép lại.

  1. As we will discuss in upcoming posts, each of those terms, rūpa, vedanā, saññā, saṅkhārā, and viññāṇa, cannot be thought of in generic terms; those correspond to pañcupādānakkhandhā. For example, “rūpa” refers to rūpaupādānakkhandha, which does not mean external objects or one’s physical body (most translators seem to assume that rūpa here means one’s physical body, and thus the translation “no-self.”) Furthermore, vedanā is not just “feeling.” It refers to the vedanā that one craves (for example, the joy of seeing an attractive person).

Như sẽ được bàn trong các bài tiếp theo, mỗi thuật ngữ rūpa, vedanā, saññā, saṅkhārā, và viññāṇa không nên hiểu theo nghĩa chung chung; chúng tương ứng với pañcupādānakkhandhā. Ví dụ, “rūpa” ám chỉ rūpaupādānakkhandha, không phải là vật thể bên ngoài hay thân thể vật lý (nhiều dịch giả nhầm rằng rūpa ở đây nghĩa là thân thể, nên dịch thành “vô ngã”). Hơn nữa, vedanā không chỉ là “cảm thọ,” mà là loại cảm thọ mà ta khởi tham ái, chẳng hạn như niềm vui khi thấy một người hấp dẫn.

  • It should be evident that the “word-by-word” translation of “vedanā anattā” as “feelings are non-self” does not make sense.

Rõ ràng, việc dịch từng chữ “vedanā anattā” thành “cảm thọ là vô ngã” là không hợp lý.

  • I will not refer to the old posts on the website because some need revision.

Tôi sẽ không trích lại các bài cũ trên trang web vì một số cần chỉnh sửa.

  • I will do a systematic analysis in upcoming revised posts.

Tôi sẽ thực hiện một phân tích hệ thống trong các bài viết được hiệu chỉnh sắp tới.

Pāli Words Used to Indicate “Self” or “Me”

Các từ Pāli dùng để Chỉ “Ngã” hay “Tôi”

  1. The words to denote “me/I” and “mine” are “ahaṁ” and “mama.”

Các từ chỉ “tôi” và “của tôi” trong Pāli là “ahaṁ” và “mama.”

  • Buddha taught that there is no “everlasting self” in the sense of a “soul” in Christianity. But that is not expressed by “anatta or anattā.”

Đức Phật dạy rằng không có “cái ngã vĩnh hằng” như “linh hồn” trong Thiên Chúa giáo. Tuy nhiên, điều đó không được diễn đạt bằng từ “anatta” hay “anattā.”

  • Even the Buddha freely used the terms “me” and “mine” because it is impossible to live in this world (and communicate with others) without using those words. We all say things like, “I need to go to the market” or “This is my house.”

Ngay cả Đức Phật cũng sử dụng các từ “tôi” và “của tôi,” bởi không thể sống trong thế giới này (và giao tiếp với người khác) mà không dùng đến chúng. Chúng ta đều nói những câu như “Tôi cần đi chợ” hoặc “Đây là nhà của tôi.”

  • The “perception of an everlasting me or a soul” (asmi māna) disappears only at the Arahant Until then, we should only remember that “it is unwise to act with the perception of an everlasting me.”

“Nhận thức về một cái tôi hay linh hồn vĩnh hằng” (asmi māna) chỉ biến mất ở giai đoạn Arahant. Trước đó, ta chỉ cần ghi nhớ rằng “hành động với nhận thức về một cái tôi vĩnh hằng là điều bất trí.”

One Comprehends Anicca, Dukkha, and Anatta in That Order

Người Ta Hiểu Anicca, Dukkha, và Anatta Theo Trình Tự Đó

  1. The Buddha stated that the three characteristics of “this world” are RELATED to each other:
    “Yadaniccaṁ taṁ dukkhaṁ, yaṁ dukkhaṁ tadanattā” (“Yad aniccaṁ taṁ dukkhaṁ, yaṁ dukkhaṁ tad anattā”).

Đức Phật dạy rằng ba đặc tính của “thế giới này” có LIÊN HỆ với nhau:
“Yadaniccaṁ taṁ dukkhaṁ, yaṁ dukkhaṁ tadanattā” (“Yad aniccaṁ taṁ dukkhaṁ, yaṁ dukkhaṁ tad anattā”).

Translated: “If one attaches to something of anicca nature, dukkha arises; therefore, such actions are unwise (and one eventually becomes helpless — anatta).” Note that “yaṁ” and “yad” have the same meaning and are used interchangeably. In the same way, “yadidaṁ” comes from “yad idaṁ.”

Dịch: “Nếu ai bám chấp vào điều gì mang bản chất anicca, thì dukkha khởi sinh; do đó, những hành động như vậy là bất trí (và cuối cùng người đó trở nên bất lực — anatta).” Lưu ý rằng “yaṁ” và “yad” đồng nghĩa và dùng thay thế cho nhau. Tương tự, “yadidaṁ” bắt nguồn từ “yad idaṁ.”

  • Therefore, one must first comprehend that anicca nature leads to suffering (in the sense that if one attaches to such things and engages in immoral deeds, the result is suffering). It may take time for suffering to be realized. For example, one may sell drugs and live a luxurious life, but they will be reborn in an apāya because of the lives they destroyed. Thus, it is unwise to do so (anatta).

Do đó, trước hết cần hiểu rằng bản chất anicca dẫn đến khổ (nghĩa là nếu bám chấp vào những thứ đó và làm điều bất thiện, kết quả sẽ là khổ). Việc ấy có thể chưa thấy ngay. Chẳng hạn, một người buôn ma túy có thể sống xa hoa, nhưng vì đã hủy hoại nhiều sinh mạng, họ sẽ tái sinh vào apāya. Vậy nên, hành động ấy là bất trí (anatta).

Nhiều suttā trong Saṁyutta Nikāya (Anicca Vagga) có đoạn kệ trên. Xem, chẳng hạn, “WebLink: suttacentral: Yadanicca Sutta (SN 22.15),” “WebLink: suttacentral: Ajjhattanicca Sutta (SN 35.1),” “WebLink: suttacentral: Bahiranicca Sutta (SN 35.4).”

  1. The Buddha explained the anicca nature in his first discourse, “WebLink: suttacentral: Dhammacakkappavattana Sutta (SN 56.11),” delivered to the five ascetics. There, he explained how craving (upādāna) for things of an anicca nature leads to suffering (dukkha). The essence of that sutta is expressed as “saṅkhittena pañcupādānakkhandhā dukkhā.” Even though it is summarized into a few pages, he discussed that idea with them for several days. Only Ven. Koṇḍañña attained the Sotāpanna stage on the first night. The other four attained the Sotāpanna stage in subsequent days. [saṅkhittena means “through overthrown by defilements”; khitta: [pp. of khipati] thrown; overthrown; casted away; upset.]

Đức Phật giảng về bản chất anicca trong bài thuyết pháp đầu tiên, “WebLink: suttacentral: Dhammacakkappavattana Sutta (SN 56.11),” cho năm vị khổ hạnh. Ở đó, Ngài giải thích rằng tham ái (upādāna) đối với các pháp có bản chất anicca sẽ dẫn đến khổ (dukkha). Tinh yếu của sutta này được tóm trong câu “saṅkhittena pañcupādānakkhandhā dukkhā.” Dù chỉ tóm lược trong vài trang, Ngài đã giảng về ý này suốt nhiều ngày. Chỉ có Tôn giả Koṇḍañña chứng quả Sotāpanna ngay đêm đầu tiên; bốn vị còn lại đạt quả Sotāpanna vào các ngày sau. [saṅkhittena nghĩa là “bị khuấy động bởi nhiễm ô (phiền não)”; khitta [quá khứ phân từ của khipati]: bị ném, bị khuấy động, bị quăng bỏ, bị xáo trộn.]

Khi cả năm vị đều chứng quả Sotāpanna, Ngài thuyết sutta thứ hai, giải thích khái niệm anatta trong “WebLink: suttacentral: Anattalakkhaṇa Sutta (SN 22.59).”

  • At the end of that discourse, all five ascetics attained the Arahant stage; see @marker 12.3.

Cuối bài pháp đó, cả năm vị khổ hạnh đều chứng quả Arahant; xem @marker 12.3.

  • In the next post, we will discuss the root concept of “”

Trong bài tiếp theo, chúng ta sẽ bàn về khái niệm gốc rễ của “anicca.”

Anatta Nature Leads to Anātha

Bản chất Anatta Dẫn đến Anātha

  1. One who is engaged in things that are of “anatta nature” will become “anātha” (helpless), the opposite of “nātha.” As was mentioned in the post “Attā Hi Attano Nātho,” “nātha” is another word for Nibbāna. [nātha : [m.] protection; protector.]

Người nào tham đắm vào những điều mang bản chất “anatta” sẽ trở nên “anātha” (bất lự), đối nghịch với “nātha.” Như đã đề cập trong bài “Attā Hi Attano Nātho,” “nātha” là một từ khác chỉ Nibbāna. [nātha: [m.] sự che chở; người bảo hộ.]

  • That verse is another example of “attā” indicating “a person” (per #2 above).

Câu kệ đó là một ví dụ khác cho thấy “attā” mang nghĩa “một người” (như đã nêu ở mục #2 trên).

  • One trying to find refuge in this world will become truly helpless in the long run. On the other hand, the only refuge (“nātha”) is Nibbāna,e., overcoming the rebirth process.

Người cố tìm nơi nương tựa trong thế gian này sẽ rốt cuộc trở nên hoàn toàn bất lực. Ngược lại, chỗ nương tựa duy nhất (“nātha”) chính là Nibbāna, tức sự vượt thoát khỏi vòng tái sinh.

Usage of “Ā” To Indicate the Plural of a Noun

Cách Dùng “Ā” Để Chỉ Số Nhiều Của Danh Từ

  1. A related issue is that changing “a” to “ā” indicates the plural of a noun.

Một điểm liên quan là việc đổi “a” thành “ā” thể hiện số nhiều của danh từ.

  • It indicates plural for “things” or “people”; manusso is one person, and manussā is many people.

Điều này áp dụng cho “vật” hoặc “người”; manusso là một người, còn manussā là nhiều người.

  • That does not hold in words other than nouns. Thus, “anattā” is the same as “anatta.” It indicates the characteristic of anatta nature. It is mainly used as “anattā” because it rhymes better as in “vedanā anattā.”

Tuy nhiên, quy tắc này không áp dụng cho các từ khác ngoài danh từ. Vì vậy, “anattā” giống hệt “anatta.” Cả hai chỉ đặc tính của bản chất anatta. Từ “anattā” thường được dùng hơn vì thuận âm hơn, như trong cụm “vedanā anattā.”

  • This is why we need to be careful with grammar. It may take some time to get used to these aspects.

Do đó, cần cẩn trọng về ngữ pháp. Sẽ mất chút thời gian để quen với những chi tiết này.

Summary

Tóm lược

  1. A critical mistake is made by trying to translate anatta as the opposite of “attā” with the conventional meaning of “a person” or “self.”

Một sai lầm nghiêm trọng là cố dịch anatta thành đối nghĩa của “attā” theo nghĩa thông tục là “một người” hay “cái tôi.”

  • The word anatta is ALWAYS used with the deep meaning of “no benefit or no essence.” Anatta indicates “no benefit in seeking lasting happiness in this world of 31 realms.” Sometimes, it is also written as “anattā” with a “long a,” as in “vedanā anattā,” which rhymes better in verses.

Từ anatta LUÔN được dùng với nghĩa sâu là “không lợi ích hay không có bản chất.” Anatta chỉ rằng “không có ích gì khi tìm kiếm hạnh phúc bền lâu trong thế giới 31 cõi.” Đôi khi, nó được viết là “anattā” với âm “a” dài, như trong “vedanā anattā,” để thuận âm trong kệ tụng.

  • As discussed above, attā (in the conventional sense) indicates “a person.” The words atta, anatta, and anattā are never used in the context of that meaning.

Như đã nói ở trên, attā (theo nghĩa quy ước) chỉ “một người.” Các từ atta, anatta, và anattā không bao giờ được dùng trong ngữ cảnh mang nghĩa đó.