The Four Stages in Attaining Nibbāna

Revised February 4, 2016; revised October 25, 2017; August 28, 2022

Sửa ngày 04/02/2016; sửa ngày 25/10/2017; ngày 28/08/2022

The 31 realms discussed in “31 Realms Associated with the Earth” are divided into three main categories based on the sense faculties and the level of suffering:

Ba mươi mốt cõi được bàn trong “31 Realms Associated with the Earth” được chia thành ba nhóm chính dựa trên các căn và mức độ khổ:

The lowest eleven realms belong to the “kāma loka” where all five physical sense faculties are present; “kāma” is indulging in the five senses.

Mười một cõi thấp nhất thuộc “kāma loka” nơi hiện hữu đủ năm căn vật lý; “kāma” là đắm nhiễm năm căn.

Beings in the next sixteen realms have only two physical senses: vision and hearing. They have less-dense bodies, and this subset of realms is called the rūpa loka. In rūpa loka, there are mainly jhānic pleasures corresponding to the first four mundane jhānā that are attainable by humans. There is relatively less suffering in the rūpa lokā.

Các chúng sinh ở mười sáu cõi kế tiếp chỉ có hai căn vật lý: thấy và nghe. Họ có thân ít thô nặng hơn, và nhóm cõi này gọi là rūpa loka. Ở rūpa loka chủ yếu là lạc do jhāna tương ứng với bốn jhānā thế tục đầu tiên mà con người có thể chứng. Khổ ít hơn tương đối trong rūpa lokā.

The highest four realms correspond to the higher arūpa jhānic states (jhānic levels five through eight) that are also attainable in the human realm. Thus there is mainly jhānic bliss in these realms and relatively less suffering. These realms are commonly known as arūpa loka because those beings have only a trace of matter with no physical senses and only the mind. [Arūpa jhānic states are now refer to as arūpa samāpatti.]

Bốn cõi cao nhất tương ứng với các tầng jhāna arūpa (từ tầng năm đến tám) cũng có thể đạt được trong cõi người. Do đó, các cõi này chủ yếu là hỷ lạc jhāna và khổ ít hơn tương đối. Những cõi này thường gọi là arūpa loka vì các hữu tình ở đó chỉ còn dấu vết của vật chất, không có các căn vật lý mà chỉ có tâm. [Các tầng jhāna arūpa nay còn gọi là arūpa samāpatti.]

The lifetimes of the beings in the rūpa loka are very long, and those in the arūpa loka are even longer. The lifetime in the highest arūpa lokā is so long (84,000 eons or mahā kappā) that it is beyond comprehension to us.

Tuổi thọ của các hữu tình ở rūpa loka rất dài, và ở arūpa loka còn dài hơn nữa. Tuổi thọ ở arūpa lokā cao nhất dài đến mức (84.000 đại kiếp, mahā kappā) vượt ngoài sự hiểu biết của chúng ta.

The ancient yogis mistakenly thought that such realms correspond to Nibbāna. The Buddha (or rather Siddharata Gotama) attained the eighth jhāna months after leaving the palace as an ascetic. But he realized that it would only lead to rebirth in a Brahma realm that still has a finite lifetime.

Các yogi cổ xưa đã lầm tưởng rằng những cõi ấy tương ứng với Nibbāna. Đức Phật (hay đúng hơn là Siddharata Gotama) đã chứng được jhāna thứ tám vài tháng sau khi rời hoàng cung tu khổ hạnh. Nhưng Ngài nhận ra rằng điều đó chỉ dẫn đến tái sinh vào một cõi Brahma vẫn có tuổi thọ hữu hạn.

Even though very long in the number of years, that lifetime is insignificant in the saṁsāric time scale (see, “Saṁsāric Time Scale, Buddhist Cosmology, and the Big Bang Theory,”) which is infinite (see, “Infinity – How Big Is It?”)

Dẫu rất dài nếu tính theo số năm, thì tuổi thọ đó vẫn không đáng kể trên thước đo thời gian saṁsāra (xem “Saṁsāric Time Scale, Buddhist Cosmology, and the Big Bang Theory”), vốn là vô hạn (xem “Infinity – How Big Is It?”).

One in the human realm can experience the jhānic pleasure of both rūpa and arūpa lokā by attaining such jhānic states via Samatha

Người ở cõi người có thể trải nghiệm lạc jhāna của cả rūpa và arūpa lokā bằng cách chứng các tầng jhāna ấy qua thiền Samatha.

Furthermore, it is possible to gain access to both rūpa lokā and arūpa lokā in the next birth by developing the corresponding jhānā and by being in a jhānic state at death. As I understand, this is the goal of most Hindu practices.

Hơn nữa, có thể hướng đến sinh vào rūpa lokā hoặc arūpa lokā trong lần sinh sau bằng cách phát triển các jhānā tương ứng và an trú trong trạng thái jhāna lúc lâm chung. Theo hiểu biết của tôi, đó là mục tiêu của phần lớn các pháp tu Ấn giáo.

The Buddha pointed out that even the highest jhānic state is temporary (even though long), and once that kammic energy is exhausted, it is possible to be born in any of the 31 realms. Unless the being has attained at least the Sotāpanna stage, it is guaranteed that rebirth in one of the lowest realms is inevitable at some point in the future.

Đức Phật chỉ rõ rằng ngay cả tầng jhāna cao nhất cũng chỉ là tạm thời (dù lâu dài), và khi năng lượng kamma ấy cạn kiệt thì có thể tái sinh vào bất kỳ cõi nào trong 31 cõi. Trừ khi chúng sinh đã chứng ít nhất tầng Sotāpanna, thì chắc chắn một lúc nào đó trong tương lai sẽ không tránh khỏi tái sinh vào một trong các cõi thấp nhất.

He said that many of the beings still in the rebirth process (saṁsāra), i.e., we all, are likely to have been born in the higher arūpa lokā, as well as the lowest realm (niraya) in the past. The saṁsāra is that long.

Ngài dạy rằng nhiều chúng sinh còn trong vòng tái sinh (saṁsāra), tức tất cả chúng ta, có khả năng đã từng sinh lên các arūpa lokā cao cũng như rơi vào cõi thấp nhất (niraya) trong quá khứ. Saṁsāra dài đến như vậy.

From this discussion, it is clear that the actual suffering is mostly in the kāma lokā. But the problem is that beings spend the most time in kāma lokā in their beginning-less journey in the saṁsāra.

Từ bàn luận này, có thể thấy khổ đích thực phần lớn ở kāma lokā. Nhưng vấn đề là các hữu tình dành phần lớn thời gian ở kāma lokā trong hành trình saṁsāra không có khởi đầu của mình.

The Buddha gave a simile to describe this situation. We leave home only to go on short, or may be even extended, trips; but we always come back home. The Buddha said that the four lowest realms (the apāyā) are the home base for most living beings.

Đức Phật đưa ra một ví dụ để mô tả tình huống này. Chúng ta rời nhà chỉ để đi những chuyến ngắn, hoặc có khi dài ngày; nhưng rồi luôn trở về nhà. Ngài nói rằng bốn cõi thấp nhất (apāyā) là “nhà” của phần lớn chúng sinh.

Suffering in the Kāma loka

Khổ trong Kāma loka

Suffering in the kāma lokā ranges from unfathomable suffering in the lowest realm, the niraya (hell), to relatively little suffering and the highest sensory pleasures in the deva lokā (the highest six realms in the kāma loka).

Khổ trong kāma lokā trải từ nỗi khổ khôn lường ở cõi thấp nhất là niraya (địa ngục), cho đến mức khổ tương đối ít và các lạc thọ giác quan cao nhất ở deva lokā (sáu cõi cao nhất trong kāma loka).

Just below the deva lokā is the human realm with both suffering and sense pleasures at about equal levels.

Ngay dưới deva lokā là cõi người, nơi khổ và lạc giác quan hiện diện ở mức độ xấp xỉ ngang nhau.

Below the human realm, there is peta loka (hungry ghosts), asurā, animal realm, and the nirayā, and the level of suffering generally increases in that order.

Dưới cõi người là peta loka (ngạ quỷ), asurā, cõi súc sinh và nirayā, và mức độ khổ nhìn chung tăng dần theo thứ tự đó.

The lowest four levels in the kāma loka are collectively called the apāyā (the undesirable realms). More than 99% of the beings are trapped in these four realms. The problem is that once born in any of those four realms, it is virtually impossible to get out.

Bốn tầng thấp nhất trong kāma loka gọi chung là apāyā (các cõi không mong muốn). Hơn 99% chúng sinh bị mắc kẹt trong bốn cõi này. Vấn đề là một khi đã sinh vào bất kỳ cõi nào trong đó thì hầu như không thể thoát ra.

This is because these realms are such that one is forced to commit apuññābhi saṅkhāra or evil actions (see, “Saṅkhāra, Kamma, Kamma Bīja, Kamma Vipāka”) by the very nature of that existence. For example, in the animal realm, most animals have to kill others for survival. In the niraya, virtually every thought is of hate because of the incessant suffering.

Điều này là vì bản chất của các cõi ấy buộc chúng sinh phải tạo apuññābhi saṅkhāra hay các hành động ác (xem “Saṅkhāra, Kamma, Kamma Bīja, Kamma Vipāka”). Chẳng hạn, ở cõi súc sinh, phần lớn loài vật phải giết loài khác để sinh tồn. Ở niraya, hầu như mọi ý nghĩ đều là sân hận vì khổ thọ liên miên.

Still, when we analyze Abhidhamma, we can see that the javana of the cittā are much less potent for animals. Thus, the kammic power of those actions is relatively small compared to the kammic power of such actions by humans. This is an important point that I wish to discuss in the future.

Tuy vậy, khi phân tích Abhidhamma, ta thấy javana của các cittā nơi loài súc sinh yếu hơn nhiều. Vì thế, sức mạnh kamma của các hành động ấy tương đối nhỏ so với sức mạnh kamma của những hành động tương tự do con người tạo. Đây là một điểm quan trọng tôi muốn bàn thêm trong tương lai.

Just as it is likely that we have been born in the higher rūpa lokā in the past, it is even more certain that we ALL have been in the apāyā. Luckily we do not remember those past lives.

Cũng như rất có thể chúng ta từng sinh lên rūpa lokā cao trong quá khứ, thì lại càng chắc chắn rằng TẤT CẢ chúng ta đều đã từng ở apāyā. May mắn là chúng ta không nhớ những đời sống ấy.

But beings in certain realms (particularly the peta realm) remember their past lives, increasing the level of suffering.

Nhưng chúng sinh ở một số cõi (đặc biệt là cõi peta) lại nhớ các đời sống trước, khiến mức độ khổ tăng lên.

Why We Need to Strive Now

Vì Sao Cần Nỗ Lực Ngay Bây Giờ

From the above discussion, it is clear that most suffering is in the four lowest realms, below the human realm, which is the fifth realm. Essentially, there is relatively less suffering above the human realm, starting with the deva loka, which is the highest realm in the kāma loka.

Từ bàn luận trên, rõ ràng phần lớn khổ nằm ở bốn cõi thấp nhất, bên dưới cõi người (cõi thứ năm). Nói chung, phía trên cõi người thì khổ tương đối ít hơn, bắt đầu từ deva loka, là cõi cao nhất trong kāma loka.

Even though the suffering is highest in the lower four realms, the beings there are helpless to do anything about the suffering. Their limited minds cannot grasps the causes that lead to suffering.

Dù khổ cao nhất ở bốn cõi thấp, chúng sinh nơi đó bất lực trước khổ. Tâm trí hạn hẹp của họ không thể nắm bắt các nhân dẫn đến khổ.

Many people wrongly believe that one needs to feel suffering to understand it and to get an incentive to seek Nibbāna. But when one suffers (say, when one gets too old) it is NOT possible to contemplate the deep concepts of Dhamma.

Nhiều người hiểu sai rằng phải cảm nhận khổ thì mới hiểu và mới có động lực cầu Nibbāna. Nhưng khi đang chịu khổ (ví dụ khi đã quá già yếu) thì KHÔNG thể quán chiếu các pháp sâu xa của Dhamma.

The Noble truth on suffering needs to be seen with wisdom (paññā), not via feelings (vedanā), i.e., by understanding the complete worldview AND the Three Characteristics of this “wider world”: anicca, dukkha, anatta; see, “Anicca, Dukkha, Anatta.”

Sự thật Cao quý về khổ cần được thấy bằng trí tuệ (paññā), không phải bằng cảm thọ (vedanā), tức bằng cách hiểu toàn bộ thế giới quan VÀ Ba Đặc tính của “thế giới rộng hơn” này: anicca, dukkha, anatta; xem “Anicca, Dukkha, Anatta.”

Beings in the realms above the human realm, the 26 realms starting with the deva realms, do not even feel much suffering. This is the other extreme; there is no incentive for them to be concerned about suffering.

Chúng sinh ở các cõi trên cõi người, 26 cõi bắt đầu từ cõi deva, hầu như không cảm thấy nhiều khổ. Đây là cực đoan còn lại: họ không có động lực để bận tâm về khổ.

But when they approach the end of their lives, they realize that and become distraught and fearful.

Nhưng khi gần hết thọ mạng, họ nhận ra điều đó và rơi vào rối loạn, sợ hãi.

Thus, it is only in the human realm that one is at least exposed to suffering, even if one may not be subjected to much suffering. Furthermore, the human mind is the best suited for grasping the true nature of “this world of 31 realms”, i.e., the Three Characteristics (see, “Anicca, Dukkha, Anatta”).

Vì vậy, chỉ ở cõi người ta mới tối thiểu được “tiếp xúc” với khổ, dẫu có thể không chịu nhiều khổ. Hơn nữa, tâm con người là thích hợp nhất để nắm bắt bản chất thật của “thế giới 31 cõi” này, tức Ba Đặc tính (xem “Anicca, Dukkha, Anatta”).

This is why the Buddha said that a human should not miss this opportunity to attain Nibbāna.

Đó là lý do Đức Phật dạy rằng con người không nên bỏ lỡ cơ hội này để chứng đạt Nibbāna.

The Four Stages of Attaining Nibbāna

Bốn Tầng Bậc Trong Tiến Trình Chứng Nibbāna

The first stage of Nibbāna is attained by “seeing” (not just reading about, but grasping) the true nature of existence: anicca, dukkha, and anatta.

Tầng đầu tiên của Nibbāna đạt được bằng cách “thấy” (không chỉ đọc mà là thấu hiểu) bản chất thực của hiện hữu: anicca, dukkha, anatta.

Thus one needs to first learn from someone (like from this website) the nature of existence with the 31 realms, the aimless wandering of a being through endless rebirths (saṁsāra), the reasons for the rebirths, etc.

Vì thế, trước hết cần học từ bậc thiện tri thức (chẳng hạn nguồn này) về bản chất hiện hữu với 31 cõi, sự lang thang vô định của một chúng sinh qua vô số lần tái sinh (saṁsāra), các nguyên nhân đưa đến tái sinh, v.v.

Thus the key areas to understand are the Three Characteristics, the Four Noble Truths, and the Noble Eightfold Path. No one but a Buddha is capable of finding these, and this is why it is important to have exposure to the PURE DHAMMA.

Vì vậy, các trọng điểm cần hiểu là Ba Đặc Tính, Tứ Diệu Đế và Bát Chánh Đạo. Không ai ngoài một vị Phật có khả năng khám phá ra những điều này, do đó việc được tiếp cận DHAMMA TRONG SÁNG là rất quan trọng.

At the first stage (Sotāpanna or Stream Enterer), one partially comprehends the validity of the Buddha’s world view. This is called attaining Sammā Diṭṭhi (elimination of defilements through clear vision/understanding) to a significant extent.

Ở tầng thứ nhất (Sotāpanna hay Nhập Lưu), hành giả phần nào hiểu tính hợp lệ của thế giới quan Đức Phật dạy. Điều này gọi là đạt Sammā Diṭṭhi (loại trừ nhiễm ô nhờ thấy/biết rõ) ở một mức độ đáng kể.

He/she understands the “true nature” of existence: significance and the true meaning of the Three Characteristics of Existence (see “Anicca, Dukkha, Anatta”).

Người ấy hiểu “bản chất thật” của hiện hữu: ý nghĩa và nghĩa chân thật của Ba Đặc Tính của Hiện Hữu (xem “Anicca, Dukkha, Anatta”).

The realization that it is not worthwhile or fruitful to stay in any of the 31 realms, in the long run, makes one morally conduct oneself. One’s mind decide it is not worthwhile or beneficial to do those actions that destine oneself to birth in the lower four realms.

Sự nhận ra (chứng ngộ) rằng về lâu dài việc ở lại bất kỳ cõi nào trong 31 cõi đều không đáng và không sinh lợi khiến người ta tự nhiên sống đạo đức. Tâm sẽ quyết định rằng không đáng và không lợi ích khi làm các hành động dẫn đến tái sinh vào bốn cõi thấp.

This realization leads to a Sotāpanna phala citta (one thought-moment of realizing the Sotāpanna stage). When that is achieved, one will never again be reborn in the lower four realms (“free of suffering in the apāyā”) That is explained in “Akusala Citta – How a Sotāpanna Avoids Apāyagāmi Citta.”

Sự chứng ngộ này dẫn đến Sotāpanna phala citta (một sát-na tâm chứng đắc bậc Sotāpanna). Khi đạt được, người ấy sẽ không bao giờ tái sinh vào bốn cõi thấp nữa (“thoát khổ trong apāyā vĩnh viễn”). Điều này được giải thích trong “Akusala Citta – How a Sotāpanna Avoids Apāyagāmi Citta.”

At this stage, one has realized the First Noble Truth of suffering (dukkha), and one earnestly starts on the Noble Eightfold Path. He still has greed and hate left in him to some extent, but at the next stage (Sakadāgāmī), he loses more of the strength of such greedy or hateful thoughts.

Ở giai đoạn này, người ấy đã thấy rõ Sự Thật Cao quý Thứ Nhất về khổ (dukkha), và chân thật bước vào Bát Chánh Đạo. Vẫn còn tham và sân ở một mức độ nào đó, nhưng ở tầng kế tiếp (Sakadāgāmī), sức mạnh của các tâm tham hay sân ấy suy giảm thêm.

A Sakadāgāmī is not fully released from the kāma loka since he/she will be born in the deva loka (but not in the human realm).

Một Sakadāgāmī chưa thoát hẳn kāma loka vì vị ấy sẽ sinh về deva loka (nhưng không còn sinh lại cõi người).

In the deva loka (and in the Brahma realms above that where a Sakadāgāmī can be born subsequently), the bodies are not subjected to diseases. Thus a Sakadāgāmī is said to be “healthy forever.”

Ở deva loka (và ở các cõi Brahma phía trên mà một Sakadāgāmī có thể sinh về sau đó), thân không chịu bệnh tật. Do vậy Sakadāgāmī được nói là “khỏe mạnh mãi.”

When the third stage of Anāgāmī (Non-Returner) is attained, one loses any desire to be born in the kāma loka. Then greedy or hateful thoughts belonging to the kāma loka cannot arise.

Khi chứng đến tầng thứ ba là Anāgāmī (Bất Lai), người ấy dứt mọi ham muốn sinh về kāma loka. Khi đó các tâm tham hay sân thuộc kāma loka không còn khởi lên.

Thus, he/she will be born only once more in a higher Brahma world reserved for the Anāgāmīs.

Vì vậy, vị ấy sẽ chỉ còn tái sinh một lần nữa vào một cõi Brahma cao dành riêng cho các Anāgāmī.

All through these three stages, avijjā or ignorance gradually diminish. But it is completely removed only at the Arahant

Suốt ba tầng này, avijjā hay vô minh giảm dần. Nhưng chỉ ở tầng Arahant vô minh mới được nhổ sạch hoàn toàn.

Once the Arahant stage is reached, the mind becomes pure and is incapable of desiring anything “in this world of 31 realms.” Thus there is no more rebirth, and one attains the perfect happiness at the peak of nirāmisa sukha.

Khi đạt tầng Arahant, tâm trở nên thanh tịnh và không còn khả năng ước muốn thứ gì “trong thế giới 31 cõi” nữa. Do đó không còn tái sinh, và người ấy đạt hạnh phúc trọn vẹn ở đỉnh cao của nirāmisa sukha.

Also, see “Nibbāna – Is it Difficult to Understand” and “The Way to Nibbāna – Removal of Āsavā.”

Cũng xem “Nibbāna – Is it Difficult to Understand” và “The Way to Nibbāna – Removal of Āsavā.”

Why Living a Moral Life Would Not Prevent a Birth in the Four Lower Realms

Vì Sao Sống Đạo Đức Vẫn Không Ngăn Được Một Lần Sinh Vào Bốn Cõi Thấp

We desperately cling to “things in this world” because we perceive that lasting happiness can be achieved. We crave sensory pleasures. As mentioned before, nothing or no one is holding us in this world of 31 realms. We cling to existence in these realms like an octopus grabbing its prey with all eight legs.

Chúng ta bám víu tuyệt vọng vào “những thứ trong thế giới này” vì tưởng rằng có thể đạt hạnh phúc bền lâu. Ta khát ái các khoái lạc giác quan. Như đã nói, không có gì hay ai giữ chúng ta trong thế giới 31 cõi này; chính ta bấu víu vào hiện hữu trong các cõi ấy như bạch tuộc quấn chặt con mồi bằng cả tám vòi.

Many Buddhists (who have not yet comprehended the anicca nature) like to stay in this world a bit more. They do not realize the level of happiness associated with the Nibbānic bliss; see, “Three Kinds of Happiness – What is Nirāmisa Sukha?.”

Nhiều Phật tử (chưa thấu triệt bản chất anicca) vẫn muốn ở lại thế giới này thêm chút nữa. Họ chưa nhận ra mức độ hạnh phúc gắn liền với lạc Nibbāna; xem “Three Kinds of Happiness – What is Nirāmisa Sukha?.”

Some Buddhist monks even today give a popular blessing like the following. “May you be reborn in prosperous (deva or human) realms and then attain Nibbāna.” Even they do not understand the permanent happiness associated with Nibbāna or the possibility of much suffering in the next birth.

Ngay cả ngày nay, một số vị sư còn ban lời chúc phổ biến: “Nguyện bạn sinh về cõi thịnh vượng (deva hay người) rồi sau đó chứng Nibbāna.” Ngay cả các vị ấy cũng chưa hiểu hạnh phúc vĩnh viễn của Nibbāna hoặc khả năng phải chịu nhiều khổ trong lần sinh tới.

The danger in such thinking is due to the following reason. We all have done good and bad deeds in our lives before and have acquired uncountable kamma seeds, both good and bad. See, “Saṅkhāra, Kamma, Kamma Bīja, Kamma Vipāka.”

Nguy hiểm của lối nghĩ ấy nằm ở lý do sau đây. Tất cả chúng ta đã từng làm thiện và bất thiện trong các đời trước và đã tích lũy vô số hạt giống kamma, cả tốt lẫn xấu. Xem “Saṅkhāra, Kamma, Kamma Bīja, Kamma Vipāka.”

At death, any of those seeds can bear fruit. If it is a good kamma seed, one will get a good birth, but if it is a bad kamma seed one will get a bad birth.

Khi lâm chung, bất kỳ hạt giống nào trong số đó cũng có thể trổ quả. Nếu là hạt giống kamma tốt, sẽ được sinh tốt; nếu là hạt giống kamma xấu, sẽ rơi vào sinh xấu.

Our future births are not necessarily determined by how we live this life because we have done many good and bad kamma in previous lives.

Các lần tái sinh tương lai của chúng ta không nhất thiết được quyết định bởi cách sống trong đời hiện tại, vì ta đã từng tạo nhiều kamma tốt lẫn xấu ở các đời trước.

This is why the Buddha said that even if one lives a perfectly moral life he cannot say that one will get a good rebirth UNLESS one has attained at least the Sotāpanna A Sotāpanna has made ineffective all those bad kamma seeds that could give birth in the lower four realms.

Đó là lý do Đức Phật dạy rằng dù ai sống hoàn toàn đạo đức cũng không thể nói chắc sẽ được tái sinh tốt TRỪ KHI đã chứng ít nhất bậc Sotāpanna. Một Sotāpanna đã khiến vô hiệu tất cả các hạt giống kamma xấu có thể dẫn đến sinh vào bốn cõi thấp.

The Buddha also said that even if one lives immorally, that does not necessarily lead to a bad life in the next birth unless it is an ānantariya kamma. (Ānantariya kamma is an extremely bad kamma, like killing one’s parents.)

Đức Phật cũng dạy rằng dù ai sống phi đạo đức, điều đó không nhất thiết sẽ dẫn đến đời sau xấu, trừ khi đó là ānantariya kamma (ānantariya kamma là loại kamma cực kỳ nặng, như giết cha mẹ).

However, those bad acts will bear fruit at some point in the future. It is just that there are many good seeds as well as bad seeds with any lifestream. See, “What is Kamma? Is Everything Determined by Kamma?.”

Tuy nhiên, các hành động xấu ấy sẽ trổ quả vào một lúc nào đó trong tương lai. Chỉ là trong mỗi dòng sinh mệnh đều có rất nhiều hạt giống tốt cũng như xấu. Xem “What is Kamma? Is Everything Determined by Kamma?.”

Thus the goal of this life should be to attain at least the Sotāpanna stage of Nibbāna.

Vì vậy mục tiêu của đời này nên là chứng đạt ít nhất bậc Sotāpanna của Nibbāna.

A different analysis of Nibbāna can be found in “Difference Between Giving up Valuables and Losing Interest in Worthless”, ………

Một phân tích khác về Nibbāna có thể xem trong “Difference Between Giving up Valuables and Losing Interest in Worthless”, ………

Next, “Nirāmisa Sukha (Happiness Arising from Dissociating from the 31 realms)”, …….

Tiếp theo, “Nirāmisa Sukha (Hạnh phúc khởi lên khi lìa xa 31 cõi)”, …….