Kamma are Done with Abhisaṅkhāra – Types of Abhisaṅkhāra / Kamma Được thực hiện với Abhisaṅkhāra – Các Loại Abhisaṅkhāra

May 13, 2019; revised May 14, 2019; August 27, 2022; rewritten December 6, 2024; revised April 19, 2025

Ngày 13/05/2019; sửa ngày 14/05/2019; 27/08/2022; viết lại ngày 06/12/2024; sửa ngày 19/04/2025

August 27, 2022: This replaces an old post in this section entitled, “Saṅkhāra and Kammā, Viññāṇa and Kamma Bīja.” I have re-written it with a new title.

Ngày 27/08/2022: Bài này thay thế một bài cũ trong mục này tựa là “Saṅkhāra and Kammā, Viññāṇa and Kamma Bīja”. Tôi đã viết lại với một tựa mới.

[Note: December 06, 2024: Title is being replaced from Kamma are Done with Saṅkhāra – Types of Saṅkhāra to Kamma are Done with Abhisaṅkhāra – Types of Abhisaṅkhāra]

[Lưu ý: ngày 06/12/2024: Tựa được thay từ Kamma Được thực hiện với Saṅkhāra – Các Loại Saṅkhāra thành Kamma Được thực hiện với Abhisaṅkhāra – Các Loại Abhisaṅkhāra]

Kamma does not mean “action” but only those involving rāga, dosa, or moha. Such “defiled actions” are based on abhisaṅkhāra arising in the mind.

Kamma không có nghĩa là “hành động” mà chỉ những gì liên quan đến rāga, dosa hoặc moha. Những “hành động bị ô nhiễm” như vậy dựa trên abhisaṅkhāra khởi lên trong tâm.

Kamma Usually Means “Akusala Kamma”

Kamma Thường Có Nghĩa Là “Akusala Kamma”

  1. In the suttās, “kamma” ALWAYS refers to akusala kamma associated with rāga, dosa, moha (sometimes referred to as lobha, dosa, moha.) Furthermore, other entities like cetanā and phassa in the suttās also refer to “defiled entities” (sañcetanā and samphassa.)

Trong các suttā, “kamma” LUÔN chỉ akusala kamma đi kèm rāga, dosa, moha (đôi khi gọi là lobha, dosa, moha). Hơn nữa, các thực thể khác như cetanā và phassa trong các suttā cũng chỉ các “thực thể ô nhiễm” (sañcetanā và samphassa).

  • In most English translations, “kamma” is translated as “deeds” or “action.” However, in the Dhamma of the Buddha, kammically neutral actions are called “kiriya.” Therefore, “kamma” always refers to actions, speech, or thoughts based on rāga, dosa, and moha. Thus, “kamma” always means “akusala kamma,” which keeps one bound to the rebirth process. One attains Nibbāna by “kamma nirodha” or “cessation of kamma,” as discussed below.

Trong Dhamma của Đức Phật, đa số bản dịch Anh ngữ chuyển “kamma” thành “deeds (việc làm)” hay “action (hành động)”. Tuy nhiên, các hành động trung tính về mặt kamma được gọi là “kiriya”. Do đó, “kamma” luôn chỉ các hành, khẩu, ý dựa trên rāga, dosa và moha. Như vậy, “kamma” luôn hàm nghĩa “akusala kamma”, thứ trói buộc chúng sinh vào tiến trình tái sinh. Nibbāna đạt được bằng “kamma nirodha” hay “sự diệt tận của kamma”, như bàn dưới đây.

  • There are ten specific akusala kamma; see “Ten Immoral Actions (Dasa Akusala).”

Có mười loại akusala kamma cụ thể; xem “Ten Immoral Actions (Dasa Akusala).”

  • Even though “kusala kammās” are sometimes mentioned, there are no specific kusala kamma analogous to the ten types of akusala kamma. Instead, to engages in kusala kamma is to follow the Noble Eightfold Path/cultivate Satipaṭṭhāna.

Dù đôi khi có nêu “kusala kammā”, nhưng không có các kusala kamma cụ thể tương ứng với mười loại akusala kamma. Thay vào đó, làm kusala kamma là hành theo Bát Chánh Đạo/tu tập Satipaṭṭhāna.

  1. The reason for the apparent confusion is that while there are ten specific akusala kamma, there are no such specific kusala kamma.

Nguyên nhân gây nhầm lẫn là: trong khi có mười akusala kamma cụ thể, thì không có kusala kamma cụ thể như vậy.

  • Kusala comes from “ku” + “sala,” where “ku” refers to “kunu” or kilesa or defilements, and “sala” means “to get rid of.” Akusala is the opposite of kusala.

Kusala bắt nguồn từ “ku” + “sala”, trong đó “ku” chỉ “kunu” hay kilesa tức các ô nhiễm, còn “sala” là “loại trừ”. Akusala là đối nghĩa của kusala.

  • Kusala kamma refers to “activities” based on lokuttara versions of alobha, adosa, and amoha. These “activities” are rooted in insight meditation (Vipassanā) that leads to magga phala. (Mundane versions of alobha, adosa, and amoha lead to “good rebirths” via puñña kamma. See “Six Root Causes – Loka Samudaya (Arising of Suffering) and Loka Nirodhaya (Nibbāna).”)

Kusala kamma chỉ các “hoạt động” dựa trên các phiên bản lokuttara của alobha, adosa và amoha. Những “hoạt động” này bắt nguồn từ thiền minh sát (Vipassanā) dẫn đến magga phala. (Các phiên bản thế tục của alobha, adosa, và amoha dẫn đến “tái sinh tốt” qua puñña kamma. Xem “Six Root Causes – Loka Samudaya (Arising of Suffering) and Loka Nirodhaya (Nibbāna)”.)

  • In other words, in most cases, “kamma” refers to akusala kamma. As we know, the generation of akusala kamma leads to future suffering and the continuation of the rebirth process.

Nói cách khác, trong đa số trường hợp, “kamma” chỉ akusala kamma. Như đã biết, sự tạo tác akusala kamma dẫn đến khổ về sau và tiếp diễn tiến trình tái sinh.

  • Engaging in insight meditation (Vipassanā) is the “kusala kamma” activity that leads to the “cessation of the generation of kamma”; of course, there it means “cessation of the generation of akusala kamma.”

Thiền minh sát (Vipassanā) là hoạt động “kusala kamma” đưa đến “sự chấm dứt việc tạo ra kamma”; dĩ nhiên ở đây là “chấm dứt việc tạo ra akusala kamma”.

  • That is clear by looking at suttās which discuss “kamma nirodha” or the “cessation of (the generation of) kamma.”

Điều đó được thấy rõ qua các suttā bàn về “kamma nirodha” hay “sự chấm dứt (việc tạo) kamma”.

Kusala Kamma = Kamma Nirodha via the Noble Path

Kusala Kamma = Kamma Nirodha qua Thánh Đạo

  1. For example, in the “WebLink: suttācentral: Kammanirodha Suttā (SN 35.146)” the question is asked, “Katamo ca, bhikkhave, kamma nirodho?” OR “What is the cessation of kamma?”

Chẳng hạn, trong “WebLink: suttācentral: Kammanirodha Suttā (SN 35.146)” có câu hỏi: “Katamo ca, bhikkhave, kamma nirodho?” NGHĨA LÀ “Sự chấm dứt của kamma là gì?”

  • The answer is, “Yo kho, bhikkhave, kāyakamma vacīkamma manokammassa nirodhā vimuttiṁ phusati” OR “Kamma nirodha is when you experience Nibbāna (vimutti) due to the cessation of (akusala) kamma by body, speech, and mind.” Here, it means explicitly dasa akusala (three by the body, four by speech, and three by the mind); see “Ten Immoral Actions (Dasa Akusala).”

Câu trả lời là: “Yo kho, bhikkhave, kāyakamma vacīkamma manokammassa nirodhā vimuttiṁ phusati”, TỨC “Kamma nirodha là khi chứng nghiệm Nibbāna (vimutti) do chấm dứt (akusala) kamma nơi thân, khẩu và ý.” Ở đây hàm chỉ rõ dasa akusala (ba thuộc thân, bốn thuộc khẩu, ba thuộc ý); xem “Ten Immoral Actions (Dasa Akusala)”.

Điều đó được nêu rõ ở câu tiếp theo của “WebLink: suttācentral: Kammanirodha Suttā (SN 35.146)” @marker 1.14: “Vậy việc thực hành đưa đến sự chấm dứt kamma là gì? Đó là Bát Chánh Đạo.”

  • As we know, Nibbāna means to eliminate lobha, dosa, and moha from the mind. That means cultivating the Noble Path via, for example, Satipaṭṭhāna (equivalent to cultivating the Eightfold Noble Path.) Another way to say the same is “cultivating alobha, adosa, and amoha” or “eliminating all defilements from the mind.” All “actions” involved in that effort can be called “kusala kamma.” However, unlike the ten specific akusala kamma, there are no specific kusala kamma that one needs to do except engage in insight meditation. Of course, that can happen only after getting to the Sotāpanna

Như đã biết, Nibbāna là loại trừ lobha, dosa, moha khỏi tâm. Nghĩa là tu tập Chánh Đạo qua, chẳng hạn, Satipaṭṭhāna (tương đương tu tập Bát Chánh Đạo). Nói cách khác, là “tu tập alobha, adosa, amoha” hay “diệt hết các ô nhiễm trong tâm”. Tất cả các “hành động” trong nỗ lực ấy có thể gọi là “kusala kamma”. Tuy nhiên, khác với mười loại akusala kamma cụ thể, không có các kusala kamma cụ thể nào mà một người phải làm ngoài việc thiền minh sát. Tất nhiên, điều đó chỉ xảy ra sau khi đạt bậc Sotāpanna.

Connection Between Saṅkhāra and Kammā

Mối liên hệ Giữa Saṅkhāra và Kammā

  1. Saṅkhāra can be interpreted in several ways, but the following definition in the “WebLink: suttācentral: Upādānaparipavatta Suttā (SN 22.56)” makes it easier to see the connection to kamma: “Katame ca, bhikkhave, saṅkhārā? Chayime, bhikkhave, cetanākāyā—rūpasañcetanā, saddasañcetanā, gandhasañcetanā, rasasañcetanā, phoṭṭhabbasañcetanā, dhammasañcetanā” OR “Saṅkhāra are the same as six types of sañcetanā—rūpasañcetanā, saddasañcetanā, gandhasañcetanā, rasasañcetanā, phoṭṭhabbasañcetanā, dhammasañcetanā.” Of course, saṅkhāra here refers to abhisaṅkhāra (because they are done with sañcetanā.)

Saṅkhāra có thể được hiểu theo vài cách, nhưng định nghĩa sau trong “WebLink: suttācentral: Upādānaparipavatta Suttā (SN 22.56)” giúp thấy rõ liên hệ với kamma: “Katame ca, bhikkhave, saṅkhārā? Chayime, bhikkhave, cetanākāyā—rūpasañcetanā, saddasañcetanā, gandhasañcetanā, rasasañcetanā, phoṭṭhabbasañcetanā, dhammasañcetanā” nghĩa là “Saṅkhāra chính là sáu loại sañcetanā—rūpasañcetanā, saddasañcetanā, gandhasañcetanā, rasasañcetanā, phoṭṭhabbasañcetanā, dhammasañcetanā.” Dĩ nhiên, saṅkhāra ở đây chỉ abhisaṅkhāra (vì được làm với sañcetanā).

  • That is similar to the definition given in the “WebLink: suttācentral: Nibbedhika Suttā (AN 6.63)”: “Cetanāhaṁ, bhikkhave, kammaṁ vadāmi” OR “It is cetanā that I call kamma.” However, as in many suttās, cetanā refers to sañcetanā (cetanā defiled by “sañ” or rāga, dosa, moha) in the same way that saṅkhāra referred to abhisaṅkhāra

Điều này tương tự định nghĩa trong “WebLink: suttācentral: Nibbedhika Suttā (AN 6.63)”: “Cetanāhaṁ, bhikkhave, kammaṁ vadāmi”, TỨC “Chính cetanā ta gọi là kamma.” Tuy nhiên, như trong nhiều suttā, cetanā ở đây là sañcetanā (cetanā bị “sañ” hay rāga, dosa, moha làm ô nhiễm), giống như saṅkhāra ở trên là abhisaṅkhāra.

  • That becomes clear in the next verse, “Cetayitvā kammaṁ karoti—kāyena vācāya manasā” OR “With deliberate thinking (cetayitvā), one engages in kamma by way of body, speech, and mind.”

Điều đó được làm rõ ở câu kế: “Cetayitvā kammaṁ karoti—kāyena vācāya manasā”, nghĩa là “Với sự tác ý (cetayitvā), người ta tạo kamma bằng thân, khẩu và ý.”

  • These are the dasa akusala kamma that we discussed above. The arising of sañcetanā in the mind leads to engaging in akusala kamma.

Đây chính là các dasa akusala kamma đã bàn ở trên. Sañcetanā khởi lên trong tâm dẫn đến việc tạo akusala kamma.

Phassa, Vedanā, Cetanā, Saṅkhāra = Samphassa, Samphassa-jā-Vedanā, Sañcetanā, Abhisaṅkhāra

  1. It is good to keep in mind the following. What the Buddha referred to with the word “cetanā” in the suttās is almost always “sañcetanā.” In those days, people understood that.

Cần ghi nhớ điều sau: Trong các suttā, từ “cetanā” Đức Phật dùng hầu như luôn là “sañcetanā”. Thời đó mọi người hiểu điều này.

  • In the same way, phassa means samphassa; vedanā means “samphassa-jā-vedanā”; saṅkhāra means abhisaṅkhāra; rūpa does not mean an external rūpa, but the “image of that external rūpa created by the mind” (thus, one does not attach to the external rūpa, but to the mind-made rūpa.)

Tương tự, phassa là samphassa; vedanā là “samphassa-jā-vedanā”; saṅkhāra là abhisaṅkhāra; rūpa không phải rūpa ngoại cảnh mà là “hình ảnh của rūpa ngoại cảnh do tâm tạo” (vì thế, ta chấp không phải vào rūpa bên ngoài mà vào rūpa do tâm tạo).

Distinctions Are Clear in Abhidhamma

Sự Phân Biệt Được Nêu Rõ Trong Abhidhamma

  1. When the Abhidhamma theory was completed hundreds of years after the passing away of the Buddha, those distinctions were made clear. For example, phassa, cetanā, vedanā, are cetasika (mental factors) that arise with each citta, even a purified citta.

Khi lý thuyết Abhidhamma được hoàn chỉnh vài trăm năm sau khi Đức Phật nhập diệt, các phân biệt này được nói rõ. Chẳng hạn, phassa, cetanā, vedanā là các cetasika (tâm sở) khởi cùng mỗi citta, kể cả một citta thanh tịnh.

  • When the image of an external rūpa makes contact with the mind, that initial “contact” is “phassa.” If the mind attaches to it, rāga/dosa/moha can arise in the mind, and it becomes a “defiled contact” or “samphassa” (“saŋ” + “phassa.”)

Khi hình ảnh một rūpa ngoại cảnh tiếp xúc với tâm, “tiếp xúc” ban đầu ấy là “phassa”. Nếu tâm dính mắc vào nó, rāga/dosa/moha có thể khởi, và nó trở thành “sự tiếp xúc bị nhiễm ô ” hay “samphassa” (“saŋ” + “phassa”).

  • Samphassa takes place in a defiled mind, where the “contact” with the “mind-made rūpa” leads to the arising of extra cetasika. For example, if the “mind-made rūpa” leads to a joyful vedanā (which is now a “samphassa-jā-vedanā”), then that contact is defiled with lobha; thus, samphassa means that lobha cetasika arises in mind. Again, that leads to a “samphassa-jā-vedanā” of a joyful vedanā by incorporating the pīti cetasika into that defiled citta. Thus, with Abhidhamma, the distinctions are clear, and there is no doubt what each word means.

Samphassa xảy ra trong một tâm bị ô nhiễm, nơi “tiếp xúc” với “rūpa do tâm tạo” làm phát sinh thêm các cetasika. Ví dụ, nếu “rūpa do tâm tạo” dẫn đến một vedanā vui mừng (nay là “samphassa-jā-vedanā”), thì tiếp xúc ấy bị ô nhiễm bởi lobha; do đó, samphassa nghĩa là lobha cetasika khởi trong tâm. Lại nữa, điều đó đưa đến một “samphassa-jā-vedanā” thuộc vedanā vui mừng bằng cách làm khởi thêm pīti cetasika trong citta ô nhiễm ấy. Như vậy, với Abhidhamma, sự phân biệt là rõ ràng, không còn hồ nghi về ý nghĩa từng thuật ngữ.

  • On the other hand, as I pointed out above, in suttā deliveries, the Buddha rarely referred to the pure forms of phassa, vedanā, cetanā, etc. Rather, those words in the suttās almost always refer to samphassa, “samphassa-jā-vedanā,” and sañcetanā. This is a bit of information that is good to keep in mind when reading suttās. Most translators do not even know the difference!

Mặt khác, như đã nêu, trong các thời suttā, Đức Phật hiếm khi nói đến các dạng thuần túy của phassa, vedanā, cetanā… Thay vào đó, những từ ấy trong suttā hầu như luôn chỉ samphassa, “samphassa-jā-vedanā” và sañcetanā. Đây là điều nên ghi nhớ khi đọc suttā—đa số dịch giả thậm chí còn không biết sự khác biệt này!

Saṅkhāra and Kammā Can be Good or Bad

Saṅkhāra và Kammā Có Thể Là Thiện hoặc Bất Thiện

  1. Therefore, saṅkhāra can be understood in a deeper sense by realizing that the types of saṅkhāra generated are defined by the types of cetasika (mental factors) in one’s thoughts.

Vì vậy, saṅkhāra có thể được hiểu sâu hơn bằng cách nhận ra rằng các loại saṅkhāra được tạo ra được quyết định bởi các loại cetasika (tâm sở) có mặt trong các ý nghĩ của một người.

  • Some citta (thoughts) do not have either good (sobhana) cetasika or bad (asobhana) cetasika. Such a citta is said to have kammically neutral saṅkhāra.

Một số citta (ý nghĩ) không có cetasika thiện (sobhana) cũng không có cetasika bất thiện (asobhana). Loại citta như vậy được xem là có saṅkhāra trung tính về mặt kamma.

  • Such kammically neutral saṅkhāra involve only the types of cetasika like vedanā, saññā, and viriya that do not belong to either sobhana or asobhana These are called “suddha saṅkhāra” and arise only in Arahants: See #4 of “Saṅkhāra – What It Really Means.”

Những saṅkhāra trung tính về mặt kamma chỉ bao hàm các loại cetasika như vedanā, saññā và viriya, vốn không thuộc nhóm sobhana hay asobhana. Chúng được gọi là “suddha saṅkhāra” và chỉ khởi ở các bậc Arahant: Xem mục #4 của “Saṅkhāra – What It Really Means.”

  • Kammically relevant saṅkhāra (or abhisaṅkhāra) involve either sobhana cetasika (for kusala kammā) or asobhana cetasika (for akusala kammā).

Các saṅkhāra có liên hệ kamma (hay abhisaṅkhāra) bao hàm hoặc cetasika sobhana (đối với kusala kammā) hoặc cetasika asobhana (đối với akusala kammā).

  • Therefore, abhisaṅkhāra that involve sobhana cetasika are puñña abhisaṅkhāra or puññābhisaṅkhāra. Those that involve asobhana cetasika are apuññābhisaṅkhāra; see, “Cetasika (Mental Factors).”

Vì vậy, các abhisaṅkhāra có sự tham dự của cetasika sobhana là puñña abhisaṅkhāra hay puññābhisaṅkhāra. Những cái có sự tham dự của cetasika asobhana là apuññābhisaṅkhāra; xem “Cetasika (Mental Factors)”.

Saṅkhāra and Abhisaṅkhāra

Saṅkhāra và Abhisaṅkhāra

  1. Saṅkhāra becomes abhisaṅkhāra when acting with greed, hate, and ignorance; see, “Nibbāna – Is it Difficult to Understand?”.

Saṅkhāra trở thành abhisaṅkhāra khi hành động với tham, sân, si; xem “Nibbāna – Is it Difficult to Understand?”.

  • The saṁsāric process, or the rebirth process, is fueled by abhisaṅkhāra. Here, the prefix “abhi” does not mean “strong” but “subtle” and with rāga, dosa, or moha. I may have used “strong” incorrectly in some old posts.

Tiến trình saṁsāra, hay tiến trình tái sinh, được tiếp nhiên liệu bởi abhisaṅkhāra. Ở đây, tiền tố “abhi” không có nghĩa là “mạnh” mà là “vi tế” và có kèm rāga, dosa hoặc moha. Tôi có thể đã dùng từ “mạnh” chưa chính xác trong một số bài cũ.

  • An Arahant does not generate abhisaṅkhāra, i.e., thoughts of greed, hate, and ignorance.

Một vị Arahant không tạo abhisaṅkhāra, tức không có các ý nghĩ tham, sân, si.

  • It must be noted that an Arahant would not generate puññābhisaṅkhāra (puñña abhisaṅkhāra) but can do puñña kiriya; see, “Kilesa – Relationship to Akusala, Kusala, and Puñña Kamma.”

Cần lưu ý rằng một vị Arahant không tạo puññābhisaṅkhāra (puñña abhisaṅkhāra) nhưng có thể làm puñña kiriya; xem “Kilesa – Relationship to Akusala, Kusala, and Puñña Kamma.”

  • Kiriya means “actions” or “deeds” without the involvement of greed, hate, and ignorance, i.e., they do not have kammic

Kiriya có nghĩa là “hành động” hay “việc làm” không có sự tham dự của tham, sân, si; tức là chúng không mang hệ quả kamma.

  • One’s puññābhisaṅkhāra turns to puñña kiriya when one fully comprehends Tilakkhaṇa (anicca, dukkha, anatta).

Puññābhisaṅkhāra của một người chuyển thành puñña kiriya khi người ấy thấu triệt Tilakkhaṇa (anicca, dukkha, anatta).

Rebirth Process Maintained by Abhisaṅkhāra

Tiến Trình Tái Sinh Được Duy Trì Bởi Abhisaṅkhāra

  1. Therefore, the saṁsāric process — or the rebirth process — is fueled by abhisaṅkhāra.

Vì vậy, tiến trình saṁsāra — tức tiến trình tái sinh — được tiếp nhiên liệu bởi abhisaṅkhāra.

  • The word saṁsāra comes from “saŋ” + “sāra” where “sāra” means “beneficial”; see, “What is ‘Saŋ’? Meaning of Saŋsāra (or Saṁsāra).”

Từ saṁsāra bắt nguồn từ “saŋ” + “sāra”, trong đó “sāra” nghĩa là “có ích lợi”; xem “What is ‘Saŋ’? Meaning of Saŋsāra (or Saṁsāra)”.

  • One will have the perception that “this world is beneficial or fruitful” as long as one cannot grasp that most births in this world are filled with suffering.

Chừng nào còn chưa nhận ra rằng phần lớn các lần sinh trong thế giới này đầy dẫy khổ, chừng đó người ta vẫn còn nhận thức rằng “thế giới này là có ích lợi”.

  • Even though some realms (like human, deva, and Brahma) may have long stretches of “pleasures,” those are negligible compared to long stretches of suffering in the apāyās (the four lower realms, including the animal realm).

Dẫu một số cõi (như cõi người, cõi deva và cõi Brahma) có thể có những khoảng thời gian “vui thú” kéo dài, thì những điều ấy vẫn nhỏ nhoi so với những chuỗi dài khổ trong các apāyā (bốn cõi thấp, gồm cả cõi súc sinh).

  • Saṁsāric process is fueled by (abhi)saṅkhāra. This is why an Arahant will not be reborn in the 31 realms of this world. He/she would not generate abhisaṅkhāra.

Tiến trình saṁsāra được tiếp nhiên liệu bởi (abhi)saṅkhāra. Vì vậy một Arahant sẽ không tái sinh trong 31 cõi của thế giới này. Vị ấy sẽ không tạo abhisaṅkhāra.

  1. Knowing a bit of Abhidhamma can help clarify certain key dhamma It is not hard to learn. Since Abhidhamma was finalized after the Parinibbāna of the Buddha, these details are not in the suttās. See “Abhidhamma – Introduction.”

Biết đôi chút về Abhidhamma có thể làm rõ một số khái niệm dhamma then chốt. Không khó để học. Vì Abhidhamma được hoàn thiện sau Parinibbāna của Đức Phật, nên những chi tiết này không có trong các suttā. Xem “Abhidhamma – Introduction.”

  • Now, we can gain a new perspective on cetasika in terms of “saŋ.” As we know, “saŋ” is what keeps us in the rebirth process or saṁsāra; see, “What is ‘Saŋ’? Meaning of Saŋsāra (or Saṁsāra).”

Bây giờ, ta có thể có một góc nhìn mới về cetasika theo nghĩa “saŋ.” Như đã biết, “saŋ” là thứ giữ ta trong tiến trình tái sinh hay saṁsāra; xem “What is ‘Saŋ’? Meaning of Saŋsāra (or Saṁsāra).”

  • We can see that such asobhana cetasika are what give rise to “saŋ” in apuññābhi saṅkhāra, which leads to rebirth in the bad realms.

Ta thấy các asobhana cetasika làm phát sinh “saŋ” trong apuññābhi saṅkhāra, dẫn đến tái sinh ở các cõi xấu.

  • On the other hand, sobhana cetasika are what give rise to “saŋ” in puññābhi saṅkhāra, which leads to rebirth in the good realms.

Ngược lại, sobhana cetasika làm phát sinh “saŋ” trong puññābhi saṅkhāra, dẫn đến tái sinh ở các cõi tốt.

  • Therefore, both apuññābhi saṅkhāra and puññābhi saṅkhāra perpetuate the rebirth process.

Do đó, cả apuññābhi saṅkhāra lẫn puññābhi saṅkhāra đều kéo dài tiến trình tái sinh.

Puññābhisaṅkhāra Are Also Done With Avijjā

Puññābhisaṅkhāra Cũng Được Làm Với Avijjā

  1. In WebLink: suttācentral: Paṭiccasamuppāda Vibhaṅga (Abhidhamma Vb6), the term “avijjā paccayā saṅkhārā” in akusala-mūla Paṭicca Samuppāda (that leads to suffering) is explained as follows: “Tattha katame avijjā paccayā saṅkhārā? Puññābhisaṅkhāro, apuññābhisaṅkhāro, āneñjābhisaṅkhāro, kāyasaṅkhāro, vacīsaṅkhāro, cittāsaṅkhāro.”

Trong WebLink: suttācentral: Paṭiccasamuppāda Vibhaṅga (Abhidhamma Vb6), cụm “avijjā paccayā saṅkhārā” trong akusala-mūla Paṭicca Samuppāda (dẫn đến khổ) được giải thích như sau: “Tattha katame avijjā paccayā saṅkhārā? Puññābhisaṅkhāro, apuññābhisaṅkhāro, āneñjābhisaṅkhāro, kāyasaṅkhāro, vacīsaṅkhāro, cittāsaṅkhāro.”

Translated: “What is avijjā paccayā saṅkhārā? Puññābhisaṅkhāra, apuññābhisaṅkhāra, āneñjābhisaṅkhāra, kāyasaṅkhāra, vacīsaṅkhāra, cittāsaṅkhāra.” (here, cittāsaṅkhāra is the same as manosaṅkhāra).

Dịch: “Avijjā paccayā saṅkhārā là gì? Puññābhisaṅkhāra, apuññābhisaṅkhāra, āneñjābhisaṅkhāra, kāyasaṅkhāra, vacīsaṅkhāra, cittāsaṅkhāra.” (ở đây, cittāsaṅkhāra cùng nghĩa với manosaṅkhāra).

  • It needs to be noted that these are all abhisaṅkhāra, even though the verse is simplified as “avijjā paccayā saṅkhārā.”

Cần lưu ý các mục này đều là abhisaṅkhāra, dù câu kệ được rút gọn là “avijjā paccayā saṅkhārā.”

  • There are two categories of saṅkhāra mentioned there: one category refers to types of kamma The other category refers to how kamma accumulation occurs via the body, speech, or mind. See “Saṅkhāra – What It Really Means.”

Có hai nhóm saṅkhāra được nói: một nhóm chỉ các loại kamma được tích lũy; nhóm kia chỉ cách tích lũy kamma qua thân, khẩu, hoặc ý. Xem “Saṅkhāra – What It Really Means.”

  • Therefore, saṅkhāra has a much deeper meaning than just “mental formations,” even though that is better than the translation for viññāṇa as consciousness.

Vì vậy, saṅkhāra có ý nghĩa sâu hơn nhiều so với “các tạo tác tâm,” dù cách hiểu ấy vẫn còn đỡ sai hơn việc dịch viññāṇa là “ý thức.”

  1. A question may arise about how puññābhisaṅkhāra (or meritorious thoughts) arise with avijjā.

Có thể nảy sinh câu hỏi: vì sao puññābhisaṅkhāra (hay các ý nghĩ thiện) lại khởi cùng avijjā?

  • A simple answer is that until one FULLY comprehends anicca, dukkha, and anatta (i.e., that anywhere in this world of 31 realms is not devoid of suffering), one does even meritorious deeds with an expectation of “good outcomes/ good rebirths” in this world.

Câu trả lời đơn giản: chừng nào chưa THẤU TRIỆT anicca, dukkha, anatta (tức rằng bất cứ nơi nào trong 31 cõi đều không thoát khổ), thì ngay cả khi làm việc phước đức, người ta vẫn mang mong cầu “kết quả tốt/ tái sinh tốt” trong thế giới này.

  • Therefore, until one FULLY comprehends anicca, dukkha, and anatta, one WILL have avijjā even when engaged in “meritorious deeds.”

Do đó, cho đến khi THẤU TRIỆT anicca, dukkha, anatta, người ta VẪN còn avijjā ngay cả khi làm “việc thiện.”

Do We Need to Avoid Good Saṅkhāra (Puñña Abhisaṅkhāra)?

Có Cần Tránh Saṅkhāra Tốt (Puñña Abhisaṅkhāra) Không?

  1. We MUST engage in puññābhi saṅkhāra to avoid rebirth in the bad realms, cultivate morality, and also to prepare the necessary environment (especially to be healthy and to avoid poverty).

Ta PHẢI làm puññābhi saṅkhāra để tránh tái sinh vào các cõi xấu, nuôi dưỡng đạo đức, và chuẩn bị các điều kiện cần (đặc biệt là sức khỏe và tránh nghèo đói).

Đức Phật đã nhấn mạnh việc làm các việc phước đức (puññābhi saṅkhāra) trong nhiều suttā; chẳng hạn, xem, “WebLink: suttācentral: Sumana Suttā (AN 5.31).”

  • Nibbāna is attained by realizing the fruitlessness of rebirth anywhere in the 31 realms. For that, one needs to comprehend anicca, dukkha, and anatta. To facilitate that, one needs to attain the correct mindset by engaging in puñña kammā (puññābhi saṅkhāra).

Nibbāna được chứng khi thấy rõ tính vô ích của tái sinh ở bất cứ nơi nào trong 31 cõi. Muốn vậy, cần thấu triệt anicca, dukkha, anatta. Để thuận lợi cho điều đó, cần có chánh tư duy (tư duy đúng đắn) qua việc hành puñña kammā (puññābhi saṅkhāra).

  • Once one FULLY comprehends anicca, dukkha, and anatta (i.e., when one becomes an Arahant), one’s puññābhi saṅkhāra will turn into puñña kiriyā. This is a subtle point.

Khi một người THẤU TRIỆT anicca, dukkha và anatta (tức là khi trở thành một Arahant), puññābhi saṅkhāra của người ấy sẽ chuyển thành puñña kiriyā. Đây là một điểm vi tế.

Instead of Puññābhisaṅkhāra an Arahant will do Puñña Kiriyā

Thay vì Puññābhisaṅkhāra, một Arahant sẽ làm Puñña Kiriyā

  1. Once one FULLY comprehends anicca, dukkha, and anatta (i.e., when one becomes an Arahant), one’s puññābhi saṅkhāra will turn into puñña kiriyā without kammic consequences. Thus, one will do meritorious deeds without any expectations (this is what is meant by “viññāṇa nirodha,” too).

Khi THẤU TRIỆT anicca, dukkha và anatta (tức trở thành Arahant), puññābhi saṅkhāra của một người sẽ chuyển thành puñña kiriyā mà không mang hệ quả kamma. Do đó, người ấy làm các việc phước mà không kỳ vọng điều gì (điều này cũng chính là “viññāṇa nirodha”).

  • Then, those meritorious actions will not lead to rebirth, even in the “good realms.” An Arahant does not wish to be reborn in any realm because he/she has seen the “anicca nature” of all 31 realms. This is a subtle point.

Khi ấy, các hành động thiện đó sẽ không dẫn đến tái sinh, ngay cả ở “các cõi tốt.” Một Arahant không mong tái sinh ở bất kỳ cõi nào vì đã thấy “bản chất anicca” của cả 31 cõi. Đây là một điểm vi tế.

  • This last part may not be apparent to everyone. This is the “previously unheard Dhamma” that is hard to grasp (“pubbe ananussutesu dhammesu” that the Buddha mentioned in the Dhammacakkappavattana Suttā).

Phần cuối này có thể không rõ ràng với mọi người. Đây là “Dhamma chưa từng được nghe trước đây,” khó nắm bắt (“pubbe ananussutesu dhammesu” mà Đức Phật đã nhắc đến trong Dhammacakkappavattana Suttā).Saŋ – Một Gốc từ Pāli Quan trọng