July 2, 2021; revised #8 on March 24, 2022; December 23, 2022
Ngày 02/07/2021; chỉnh sửa lần #8 vào ngày 24/03/2022; ngày 23/12/2022
Buddha Dhamma is Paṭicca Samuppāda. Tilakkhaṇa characterizes this world based on Buddha Dhamma.
Dhamma của Đức Phật chính là Paṭicca Samuppāda. Tilakkhaṇa mô tả đặc tướng của thế giới này dựa trên Dhamma của Đức Phật.
Noble Truths, Paṭicca Samuppāda, Tilakkhaṇa – Interrelated
Tứ Thánh Đế, Paṭicca Samuppāda, Tilakkhaṇa – Tương Quan Mật Thiết
- Buddha Dhamma is about eliminating suffering associated with the rebirth process. Before following the Noble Eightfold Path, one must understand the First Noble Truth. The First Noble Truth says that EACH AND EVERY birth (jāti) in the rebirth process only perpetuates saṁsāric suffering, i.e., unimaginable suffering associated with the rebirth process.
Dhamma của Đức Phật nhằm đoạn trừ khổ gắn với tiến trình tái sinh. Trước khi thực hành Bát Chánh Đạo, người hành cần hiểu Sự thật Cao quý Thứ nhất. Sự thật Cao quý Thứ nhất nói rằng MỖI MỘT lần sinh (jāti) trong chuỗi tái sinh chỉ kéo dài khổ đau trong saṁsāra, tức nỗi khổ không thể tưởng có liên hệ với tiến trình tái sinh.
- That critical step of “seeing AND fully comprehending” the First Noble Truth REQUIRES the following steps:
Bước then chốt “thấy VÀ thấu triệt” Sự thật Cao quý Thứ nhất ĐÒI HỎI các bước sau:
- “Worldly things” are unsatisfactory, meaning we will NEVER be able to keep worldly things to our satisfaction IN THE LONG RUN. [Anicca]
“Các sự việc thế gian” là bất toại nguyện, nghĩa là ta KHÔNG BAO GIỜ có thể giữ các sự việc thế gian theo ý mình TRONG DÀI HẠN. [Anicca]
- All our efforts to pursue such “lasting happiness” only lead to more suffering. [Dukkha]
Mọi nỗ lực theo đuổi “hạnh phúc bền lâu” như vậy chỉ dẫn đến khổ thêm. [Dukkha]
- Therefore, all such efforts are in vain; they are unfruitful. [Anattā and Asubha]
Do đó, mọi nỗ lực ấy là vô ích; không đem lại kết quả chân thật. [Anattā và Asubha]
Those three characteristics of our world of 31 realms are summarized as Tilakkhaṇa: anicca, dukkha, and anatta.
Ba đặc tướng của thế giới 31 cõi này được tóm lại là Tilakkhaṇa: anicca, dukkha, và anatta.
- Paṭicca Samuppāda describes how we create our future births among the 31 realms. Moral actions (puñña abhisaṅkhāra) lead to “good births,” and immoral actions (apuñña abhisaṅkhāra) lead to “bad births” in the apāyās. See, “Six Root Causes – Loka Samudaya (Arising of Suffering) and Loka Nirodhaya (Nibbāna).”
Paṭicca Samuppāda mô tả cách ta tạo nên những lần sinh tương lai trong 31 cõi. Hành động thiện (puñña abhisaṅkhāra) dẫn đến “các lần sinh tốt”, còn hành động bất thiện (apuñña abhisaṅkhāra) dẫn đến “các lần sinh xấu” ở apāyā. Xem “Six Root Causes – Loka Samudaya (Arising of Suffering) and Loka Nirodhaya (Nibbāna).”
- Just living a “moral life” is not enough to stop suffering. It is necessary to realize that we MUST see the dangers in remaining in the rebirth process. That means we must see that our tendency to value and crave “mind-pleasing things” in this world keeps us trapped in the rebirth process.
Chỉ sống “đời đạo đức” là chưa đủ để chấm dứt khổ. Cần nhận ra rằng ta PHẢI thấy rõ hiểm nguy của việc còn lưu lại trong tiến trình tái sinh. Nghĩa là cần thấy khuynh hướng coi trọng và khát khao các “điều làm vừa ý tâm” trong thế giới này chính là thứ giam hãm ta trong vòng tái sinh.
Need to “See” Nibbāna Before Following the Path to Attain Nibbāna
Cần “Thấy” Nibbāna Trước Khi Thực Hành Con Đường Để Đạt Đến Nibbāna
- When one comprehends the dangers of remaining in the rebirth process (i.e., the First Noble Truth) by grasping the concepts of Tilakkhaṇa and Paṭicca Samuppāda, one would also “see” how to stop the rebirth process and be completely free of suffering, i.e., one would comprehend the other three Noble Truths as well. It is ONLY THEN one can follow the Noble Eightfold Path and attain Nibbāna, i.e., Arahanthood.
Khi một người hiểu được hiểm nguy của việc tiếp tục ở trong vòng tái sinh (tức là Sự thật Cao quý Thứ nhất) bằng cách nắm bắt các khái niệm Tilakkhaṇa và Paṭicca Samuppāda, người ấy cũng sẽ “thấy” cách chấm dứt vòng tái sinh và hoàn toàn thoát khỏi khổ đau — tức là cũng hiểu được ba Sự thật Cao quý còn lại. CHỈ KHI ấy người ta mới có thể đi theo Bát Chánh Đạo và đạt đến Nibbāna, tức là Arahanthood.
- Therefore, there are two major steps. The first is to “see” this new worldview and become a Sotāpanna/Sotāpanna Anugāmi. With this step, one will be free of future births in the apāyās (where suffering is worst). This step is dassanena pahātabbā or “remove defilements with clear vision.”
Vì vậy, có hai bước chính. Bước đầu tiên là “thấy” thế giới quan mới này và trở thành một Sotāpanna/Sotāpanna Anugāmi. Với bước này, người ấy sẽ thoát khỏi những lần sinh trong tương lai ở các apāyā (nơi khổ đau nặng nề nhất). Bước này được gọi là dassanena pahātabbā — “loại bỏ nhiễm ô bằng cái thấy rõ ràng.”
- Once one understands the broad picture, one will realize how to follow the Noble Eightfold Path (which is the Fourth Noble Truth). That path is covered in three more steps: Sakadāgāmi, Anāgāmi, and That removes the remaining defilements via Bhāvanā (loosely translated as meditation). This second step is bhāvanāya pahātabbā.
Khi đã hiểu rõ bức tranh tổng thể, người ấy sẽ nhận ra cách thực hành Bát Chánh Đạo (tức là Sự thật Cao quý Thứ tư). Con đường đó bao gồm ba bước tiếp theo: Sakadāgāmi, Anāgāmi, và Arahant. Bước này loại bỏ các nhiễm ô còn lại thông qua Bhāvanā (thường được dịch là hành thiền). Đây là bước thứ hai, gọi là bhāvanāya pahātabbā.
- Those two categories are discussed in the “WebLink: suttacentral: Sabbāsava Sutta (MN 2).”
Hai loại này được thảo luận trong “WebLink: suttacentral: Sabbāsava Sutta (MN 2).”
The First Noble Truth
Sự thật Cao quý Thứ nhất
- The foundation of Buddha Dhamma was laid out in the first discourse of the Buddha, “WebLink: suttacentral: Dhammacakkappavattana Sutta (SN 56.11).” The First Noble Truth stated there succinctly:
Nền tảng của Dhamma của Đức Phật được trình bày trong bài thuyết pháp đầu tiên của Ngài, “WebLink: suttacentral: Dhammacakkappavattana Sutta (SN 56.11).” Ở đó, Sự thật Cao quý Thứ nhất được nêu ngắn gọn như sau:
“Idaṁ kho pana, bhikkhave, dukkhaṁ ariya saccaṁ:
jātipi dukkhā, jarāpi dukkhā, byādhipi dukkho, maraṇampi dukkhāṁ, appiyehi sampayogo dukkho, piyehi vippayogo dukkho, yampicchaṁ na labhati tampi dukkhāṁ—saṅkhittena pañcupādānakkhandhā dukkhā.”
[saṅkhittena means through overthrown by defilements, khitta : [pp. of khipati] thrown; overthrown; casted away; upset.]
[saṅkhittena có nghĩa là bị quăng ném bởi nhiễm ô; khitta: [phân từ của khipati] nghĩa là ném, bị quăng bỏ, buồn phiền.]
Translated: Bhikkhus, What is the Noble Truth of Suffering?
Dịch: Này các Bhikkhu, đâu là Sự thật Cao quý về Khổ?
“Birth is suffering, getting old is suffering, getting sick is suffering, dying is suffering. Having to associate with things one does not like is suffering, and so is separation from those one likes. If one does not get what one likes, that is suffering – in brief, the origin of suffering is the craving (upādāna) for the five aggregates of rūpa, vedanā, saññā, saṅkhāra, viññāṇa (pañcakkhandha).”
“Sinh là khổ, già là khổ, bệnh là khổ, chết là khổ. Phải chung đụng với điều không ưa là khổ, chia lìa điều ưa thích cũng là khổ. Không đạt được điều mong muốn là khổ – tóm lại, nguồn gốc của khổ là sự khát ái (upādāna) vào năm uẩn gồm rūpa, vedanā, saññā, saṅkhāra, viññāṇa (pañcakkhandha).”
- As discussed, pañcakkhandha means “the world of 31 realms.” Thus the origin of saṁsāric suffering is craving (and attachment to) this world.
Như đã bàn, pañcakkhandha nghĩa là “thế giới gồm 31 cõi.” Do đó, nguồn gốc của khổ trong saṁsāra chính là sự khát ái (và chấp thủ) vào thế giới này.
- This is the “deep Dhamma” that the Buddha said is difficult for most people to understand!
Đây là “Dhamma thâm sâu” mà Đức Phật nói rằng rất khó để đa số người có thể hiểu được!
Connection to Tilakkhaṇa
Liên hệ với Tilakkhaṇa
- Why did the Buddha say that we should not crave any rūpa or any mental aggregate (vedanā, saññā, saṅkhāra, viññāṇa)? This is what we will be discussing over several posts initially.
Tại sao Đức Phật dạy rằng ta không nên khát ái bất kỳ rūpa hay uẩn tâm nào (vedanā, saññā, saṅkhāra, viññāṇa)? Đây là điều chúng ta sẽ bàn luận qua một số bài sau.
- One of the remaining original Commentaries, Paṭisambhidāmagga, explains this. It starts with the following succinct verse in Section “WebLink: suttacentral: 3.1. Mahāpaññākathā (KN Ps 3.1)”
Một trong những Luận giải gốc còn tồn tại, Paṭisambhidāmagga, đã giải thích điều này. Nó bắt đầu bằng bài kệ ngắn gọn trong Mục “WebLink: suttacentral: 3.1. Mahāpaññākathā (KN Ps 3.1)”
“Rūpaṁ atītānāgatapaccuppannaṁ aniccaṁ khayaṭṭhena dukkhaṁ bhayaṭṭhena anattā asārakaṭṭhenāti tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṁ katvā rūpanirodhe nibbāne khippaṁ javatīti—javanapaññā. Vedanā …pe… saññā … saṅkhārā … viññāṇaṁ … cakkhu …pe… jarāmaraṇaṁ atītānāgatapaccuppannaṁ aniccaṁ khayaṭṭhena dukkhaṁ bhayaṭṭhena anattā asārakaṭṭhenāti tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṁ katvā jarāmaraṇanirodhe nibbāne khippaṁ javatīti—javanapaññā.”
Translation: “Any rūpa that ever existed, will exist in the future, or that is being experienced now has the following three characteristics: Any such rūpa is of anicca nature because one’s hopes for enjoying rūpa will only lead to one’s demise (‘aniccaṁ khayaṭṭhena’). It will eventually lead to sufferings that one should be afraid of (‘dukkhaṁ bhayaṭṭhena’). Therefore, such cravings are unfruitful and will make one helpless in the rebirth process (‘anattā asārakaṭṭhenāti’).”
Bản dịch: “Bất kỳ rūpa nào từng tồn tại, sẽ tồn tại trong tương lai, hoặc đang được kinh nghiệm hiện nay đều có ba đặc tướng sau: rūpa như vậy mang bản chất anicca vì kỳ vọng hưởng thụ rūpa rốt cuộc sẽ dẫn đến hoại diệt (‘aniccaṁ khayaṭṭhena’). Nó rốt cuộc dẫn đến những khổ đau mà ta nên sợ hãi (‘dukkhaṁ bhayaṭṭhena’). Do đó, những khát ái như vậy là vô ích và sẽ khiến ta bất lực trong tiến trình tái sinh (‘anattā asārakaṭṭhenāti’).”
- (Note that “khaya” is commonly translated as “destruction.” It is really the “destruction of moral values” in Buddha Dhamma, especially in the lokuttara)
(Lưu ý “khaya” thường được dịch là “hủy hoại”. Trong Dhamma của Đức Phật, nhất là theo nghĩa lokuttara, đó thực sự là “sự hủy hoại các giá trị đạo đức”.)
- Then the verse is repeated for vedanā, saññā, saṅkhārā, viññāṇa (i.e., that statement holds for the five aggregates. As we have discussed, the five aggregates encompass “the whole world.”)
Sau đó, bài kệ được lặp lại cho vedanā, saññā, saṅkhārā, viññāṇa (tức mệnh đề này đúng cho cả năm uẩn. Như đã bàn, năm uẩn bao trùm “toàn bộ thế giới.”)
- Then it is repeated for cakkhu, sota, ghāna, jivhā, kāya, mano, and the six types of rūpa (rūpa, sadda, gandha, rasa, phoṭṭhabba, dhamma) we experience using them. These are the 12 āyatanā that also encompass the “whole world.”
Kế đó, kệ được lặp lại cho cakkhu, sota, ghāna, jivhā, kāya, mano và sáu loại rūpa (rūpa, sadda, gandha, rasa, phoṭṭhabba, dhamma) mà ta kinh nghiệm qua chúng. Đây là 12 āyatanā cũng bao trùm “toàn bộ thế giới.”
- Finally, it is repeated for the 11 terms in Paṭicca Samuppāda (avijjā, saṅkhāra, viññāṇa, nāmarūpa, saḷāyatana, samphassa, vedanā, taṇhā, upādāna, bhava, jāti). These 11 terms also define our world.
Cuối cùng, kệ được lặp lại cho 11 thuật ngữ trong Paṭicca Samuppāda (avijjā, saṅkhāra, viññāṇa, nāmarūpa, saḷāyatana, samphassa, vedanā, taṇhā, upādāna, bhava, jāti). Mười một thuật ngữ này cũng định hình thế giới của chúng ta.
- Therefore, those three characteristics are associated with ANYTHING to do with this world of 31 realms.
Vì vậy, ba đặc tướng ấy gắn với BẤT KỲ ĐIỀU GÌ thuộc về thế giới 31 cõi này.
- The same summary is stated differently in another section of Paṭisambhidāmagga. Section “WebLink: suttacentral: 1.1. Ñāṇakathā (KN Ps 1.1)” has the following verse:
Cùng một tóm lược ấy được trình bày theo cách khác trong một phần khác của Paṭisambhidāmagga. Phần “WebLink: suttacentral: 1.1. Ñāṇakathā (KN Ps 1.1)” có bài kệ sau:
Kathaṁ “sabbe saṅkhārā aniccā, sabbe saṅkhārā dukkhā, sabbe dhammā anattā”ti sotāvadhānaṁ, taṁpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṁ? “Rūpaṁ aniccaṁ khayaṭṭhena, dukkhaṁ bhayaṭṭhena, anattā asārakaṭṭhenā”ti sotāvadhānaṁ, taṁpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṁ. “Vedanā … saññā … saṅkhārā … viññāṇaṁ … cakkhu …pe… jarāmaraṇaṁ aniccaṁ khayaṭṭhena, dukkhaṁ bhayaṭṭhena, anattā asārakaṭṭhenā”ti sotāvadhānaṁ, taṁpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṁ. Taṁ ñātaṭṭhena ñāṇaṁ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati—“sabbe saṅkhārā aniccā, sabbe saṅkhārā dukkhā, sabbe dhammā anattā”ti sotāvadhānaṁ, taṁpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṁ.
- It says the same little bit differently. We will also discuss this in future posts. All these are interrelated and self-consistent.
Đoạn này nói cùng ý nhưng theo một kiểu khác. Chúng ta sẽ bàn thêm ở các bài sau. Tất cả những điều này tương quan mật thiết và nhất quán.