Dukkha in Tilakkhaṇa Is a Characteristic – Not Dukkha Vedanā / Dukkha trong Tilakkhaṇa Là Một Đặc Tướng – Không Phải Dukkha Vedanā

August 16, 2021; revised December 13, 2022

Ngày 16/08/2021; chỉnh sửa ngày 13/12/2022

Dukkha – An Inherent Characteristic of This World and Not the Dukkha Vedanā

Dukkha – Bản Chất Vốn Có Của Thế Giới Này, Không Phải Dukkha Vedanā

  1. The most misunderstood aspect of Tilakkhaṇa (anicca, dukkha, anatta) is to think that dukkha means “the suffering that we experience.” Most meditation programs focus on the physical discomforts during a session. That is a complete misunderstanding. We need to focus on the “dukkha nature” of this world.

Điều bị hiểu sai nhiều nhất về Tilakkhaṇa (anicca, dukkha, anatta) là cho rằng dukkha chỉ có nghĩa là “sự khổ đau mà ta đang trải nghiệm.” Phần lớn các khóa thiền đều tập trung vào những khó chịu thân thể trong lúc hành thiền — đó là một sự hiểu sai hoàn toàn. Ta cần tập trung vào “bản chất dukkha” của thế giới này.

Một lakkhaṇa nghĩa là đặc tính hay phẩm chất. Chẳng hạn, “WebLink: suttācentral: Lakkhaṇa Suttā (DN 30)” mô tả 31 phẩm tướng độc đáo của một Đức Phật.

  • Someone may live a happy life for many years. Yet, old age and eventual death are intrinsic lakkhaṇa of any life. Even though that person may not be suffering right now, they WILL face suffering without any doubt.

Một người có thể sống hạnh phúc suốt nhiều năm. Nhưng già nua và cái chết là những lakkhaṇa cố hữu của bất kỳ đời sống nào. Dù hiện tại họ chưa khổ, nhưng chắc chắn SẼ phải đối diện với khổ đau.

  • Therefore, the “dukkha lakkhaṇa” refers to one of the three intrinsic characteristics (Tilakkhaṇa) of Nature — that is, of this world itself.

Vì thế, “dukkha lakkhaṇa” là một trong ba đặc tính vốn có (Tilakkhaṇa) của Tự nhiên — tức là của chính thế giới này.

  • Before you get all pessimistic about Buddha Dhamma, remember that the Buddha also explained how to escape this cycle of suffering. But we must first understand the “dukkha nature” of the world. To solve any problem, one must first recognize that there is a problem, and then find its root causes. Only then can one remove those causes and end the problem!

Trước khi bi quan về Dhamma của Đức Phật, hãy nhớ rằng Ngài cũng chỉ dạy con đường thoát khỏi vòng luân hồi khổ đau này. Tuy nhiên, trước hết ta phải hiểu rõ “bản chất dukkha” của thế giới. Muốn giải quyết một vấn đề, ta cần nhận ra rằng có vấn đề, rồi tìm nguyên nhân gốc rễ của nó. Chỉ khi ấy, ta mới có thể loại trừ nguyên nhân và chấm dứt vấn đề ấy vĩnh viễn.

Anything in This World Has Those Three Characteristics!

Mọi Điều Trong Thế Gian Này Đều Mang Ba Đặc Tính Ấy!

  1. In previous posts in this series, we discussed that EVERYTHING in this world (i.e., not only living beings) has those three characteristics. However, we will suffer only if we attach to those things. In other words, pañcakkhandha has the dukkha lakkhaṇa, but we are subjected to suffering ONLY DUE TO pañcupādānakkhandhā — a tiny fraction of pañcakkhandha that we cling to. See “Anicca and Anatta – Two Characteristics of the World” for discussion and suttā

Trong các phần trước của loạt bài này, chúng ta đã nói rằng MỌI ĐIỀU trong thế gian này (không chỉ riêng chúng sinh hữu tình) đều mang ba đặc tính ấy. Tuy nhiên, chúng ta chỉ khổ khi dính mắc vào những điều đó. Nói cách khác, pañcakkhandha mang đặc tính dukkha lakkhaṇa, nhưng chúng ta CHỈ thật sự chịu khổ VÌ pañcupādānakkhandhā — tức là phần rất nhỏ trong pañcakkhandha mà ta bám víu vào. Xem thêm “Anicca and Anatta – Two Characteristics of the World” để biết thêm dẫn chứng và các suttā liên quan.

  • Many more suttās state the same idea in different ways; see references 1 and Ref. 2 below.

Có nhiều suttā khác cũng dạy cùng ý này theo những cách diễn đạt khác nhau; xem thêm các Tài liệu tham khảo 1 và Tài liệu tham khảo  2 bên dưới.

  1. Think about that carefully. Anything in this world has the dukkha (and anicca and anatta) characteristics “built-in.”

Hãy suy ngẫm kỹ điều này. Mọi điều trong thế gian này đều có sẵn đặc tính dukkha (và anicca, anatta) trong chính bản chất của nó.

  • There is no way to avoid future suffering as long as one uses the six internal sensory faculties to “enjoy” the six types of external entities with greed, hate, and ignorance of the Noble Truths!

Không thể nào tránh khỏi khổ đau trong tương lai nếu ta vẫn còn dùng sáu giác quan bên trong để “hưởng thụ” sáu loại đối tượng bên ngoài với tâm tham, sân và vô minh về Tứ Diệu Đế!

  • However, giving up cravings for worldly things is hard to do. It would be impossible without knowing how and why suffering would be the result.

Tuy nhiên, việc buông bỏ các ham muốn thế gian là điều khó thực hiện. Điều ấy sẽ là bất khả nếu ta chưa hiểu vì sao và bằng cách nào những ham muốn ấy lại dẫn đến khổ đau.

  • That is why it is essential to understand the Four Noble Truths, Tilakkhaṇa, and Paṭicca Samuppāda. They are interrelated and explain how and why such attachments lead to future suffering.

Đó là lý do vì sao việc hiểu rõ Tứ Diệu Đế, Tilakkhaṇa và Paṭicca Samuppāda là điều tối quan trọng. Chúng có mối liên hệ mật thiết và cùng giải thích cách thức cũng như nguyên nhân khiến sự chấp thủ dẫn đến khổ đau trong tương lai.

  • Here is an analogy. An alcoholic will not be able to give up drinking without fully comprehending HOW and WHY alcohol consumption leads to suffering.

Ví như một người nghiện rượu sẽ không thể bỏ rượu nếu chưa hiểu rõ VÌ SAO và BẰNG CÁCH NÀO việc uống rượu lại gây khổ đau cho mình.

This World Is “Anchored on Suffering”

Thế Giới Này “Đặt Nền Trên Khổ Đau”

  1. The primary message of the Buddha is that there is unimaginable suffering in the rebirth process among the 31 realms. Most births are in the four lowest realms (apāyās), where suffering overwhelmingly dominates any temporary pleasure.

Thông điệp cốt lõi của Đức Phật là: trong vòng luân hồi giữa 31 cõi tồn tại khổ đau không thể hình dung. Phần lớn các lần sinh đều ở trong bốn cõi thấp (apāyā), nơi khổ đau bao trùm và gần như xóa nhòa mọi khoái lạc tạm thời.

  • As long as there is existence in this world of 31 realms, that existence will encounter both sukha and

Chừng nào còn tồn tại trong thế giới 31 cõi này, chừng đó sự tồn tại ấy vẫn phải trải qua cả sukha và dukkha.

  • However, since living beings are tempted to engage in akusala/pāpa kamma, most rebirths occur in the apāyās. We have discussed this “vast imbalance” as pointed out by the Buddha in many suttās. We also discussed a few examples in the post “Introduction – What is Suffering?”

Tuy nhiên, vì chúng sinh thường bị cám dỗ làm các akusala/pāpa kamma, nên phần lớn các lần tái sinh xảy ra ở apāyā. Chúng ta đã bàn về “sự mất cân bằng to lớn” này, điều mà Đức Phật đã chỉ ra trong nhiều suttā, và đã lấy một số ví dụ trong bài “Introduction – What is Suffering?”

  1. That is why the Buddha said: “Maccunā pihito loko, dukkhe loko patiṭṭhito; Taṇhāya uḍḍito loko, jarāya parivārito’ti.” See, “WebLink: suttācentral: Pihita Suttā (SN 1.68).”

Đó là lý do Đức Phật dạy: “Maccunā pihito loko, dukkhe loko patiṭṭhito; Taṇhāya uḍḍito loko, jarāya parivārito’ti.” (Xem “WebLink: suttācentral: Pihita Suttā (SN 1.68).”)

Translated: “The world is inhabited by death, the world is anchored on suffering; Craving/attachment have trapped the world, it is enveloped by decay and old age.”

Bản dịch: “Thế gian này bị cái chết bao phủ, đặt nền trên khổ đau; bị trói buộc bởi ham muốn/chấp thủ, bị bao vây bởi già nua và tàn hoại.”

Một loạt suttā ngắn (từ SN 1.61 đến SN 1.81) tạo nền tảng cho những bài giảng sâu hơn trong Saṁyutta Nikāya. Bạn có thể đọc bắt đầu từ “WebLink: suttācentral: Nāma Suttā (SN 1.61).”

  • We can end that “long-term suffering” by understanding the root causes for births among the 31 realms. In particular, rebirths in the apāyās are caused by immoral deeds (akusala kamma) committed while pursuing sensory pleasures.

Chúng ta có thể chấm dứt “khổ đau dài lâu” ấy bằng cách hiểu rõ nguyên nhân gốc rễ của sự tái sinh trong 31 cõi. Đặc biệt, việc tái sinh vào apāyā là do các hành vi bất thiện (akusala kamma) được tạo ra trong khi chạy theo khoái lạc giác quan.

Not Possible to Reach a State with “No Suffering” in This World

Không Thể Đạt Đến Trạng Thái “Không Khổ Đau” Trong Thế Giới Này

  1. Understanding the Three Characteristics (Tilakkhaṇa) helps us to understand the Four Noble Truths.

Hiểu rõ Ba Đặc Tính (Tilakkhaṇa) chính là nền tảng để hiểu Tứ Diệu Đế.

  • The nature of this world is such that, no matter how hard we try, it is not possible to reach a place or state completely free from suffering.

Bản chất của thế giới này là như vậy: cho dù ta có cố gắng đến đâu, cũng không thể đạt đến một nơi hay một trạng thái hoàn toàn vắng bóng khổ đau.

  • Let us start with the assumption that there is no rebirth process. Some people have made enough money not only to sustain their families but even to fund the economy of a small country for a year! But would they not be subjected to suffering? We all get old and die one day!

Hãy bắt đầu với giả định rằng không có tiến trình tái sinh. Một số người đã kiếm được quá nhiều tiền, không chỉ đủ nuôi sống gia đình họ mà còn đủ để tài trợ cho nền kinh tế của một quốc gia nhỏ trong một năm! Nhưng họ có thoát khỏi khổ chăng? Tất cả chúng ta rồi cũng già và một ngày nào đó sẽ chết!

  • No matter how successful one becomes, that cannot be said to have led to a “state free of suffering.”

Bất kể một người thành công đến đâu, cũng không thể nói rằng điều đó dẫn đến một “trạng thái không còn khổ”.

  • Those people who commit suicide hope that their suffering will end at death! Unfortunately, that is not the case either. Rebirth is inevitable for anyone below the Arahant stage, and births in the apāyās are possible for anyone who has not at least started to understand the Four Noble Truths, Tilakkhaṇa, and Paṭicca Samuppāda. That is why one should not waste any time!

Những người tự sát hy vọng rằng khổ của họ sẽ chấm dứt khi chết! Tiếc thay, điều đó cũng không đúng. Tái sinh là điều tất yếu đối với bất kỳ ai chưa đạt bậc Arahant, và sinh vào các apāyā là điều có thể xảy ra với bất kỳ ai chưa ít nhất bắt đầu hiểu Tứ Diệu Đế, Tilakkhaṇa và Paṭicca Samuppāda. Vì thế, không nên lãng phí thời gian!

Understanding “True Suffering” – It Is in the Rebirth Process

Hiểu “Khổ Chân Thật” – Nó Nằm Trong Tiến Trình Tái Sinh

  1. In the post “Rebirth – Connection to Suffering in the First Noble Truth,” we discussed references in the Tipiṭaka that MOST rebirths are in the four lowest realms (apāyās). We can only see the suffering in one of them, the animal realm.

Trong bài viết “Rebirth – Connection to Suffering in the First Noble Truth,” chúng ta đã bàn về các tài liệu tham khảo trong Tipiṭaka rằng PHẦN LỚN các lần tái sinh là ở bốn cõi thấp nhất (apāyā). Chúng ta chỉ có thể thấy sự khổ ở một trong số đó, là cõi súc sinh.

Đức Phật đã thuyết giảng chi tiết về các loại khổ ở ba apāyā còn lại. Chẳng hạn, trong “WebLink: suttācentral: Bālapaṇḍita Suttā (MN 129)” và “WebLink: suttācentral: Devadūta Suttā (MN 130)”, Đức Phật giải thích chi tiết các loại khổ gặp phải ở nhiều cõi thấp khác nhau.

  • English translation of the first one: “WebLink: suttācentral: The Foolish and the Astute (MN 129).” That suttā explains that a person who engages in immoral activities (“bālo” or a “fool”) can expect the consequences (kamma vipāka) both in this life and in future existences in the apāyās. The account of the experiences in the niraya (lowest realm) is terrifying.

Bản dịch tiếng Anh của bài thứ nhất: “WebLink: suttācentral: The Foolish and the Astute (MN 129).” Bài suttā ấy giải thích rằng người làm các hành vi bất thiện (“bālo” hay “kẻ ngu”) có thể trông đợi những hậu quả (kamma vipāka) cả trong đời này lẫn các sự tồn tại trong tương lai ở các apāyā. Tường thuật về những trải nghiệm trong niraya (cõi thấp nhất) thật đáng sợ.

  1. A related suttā is the “WebLink: suttācentral: Pāyāsi Suttā (DN 23).” It is about the wrong views that there is no rebirth process, etc. See the English translation: “WebLink: suttācentral: With Pāyāsi (DN 23).” For those who have doubts about the validity of the rebirth process or the existence of apāyās, it is a good idea to read the above suttās.

Một suttā liên hệ là “WebLink: suttācentral: Pāyāsi Suttā (DN 23).” Nội dung nói về quan điểm sai lầm cho rằng không có tiến trình tái sinh, v.v. Xem bản dịch tiếng Anh: “WebLink: suttācentral: With Pāyāsi (DN 23).” Với những ai còn hoài nghi về tính xác thực của tiến trình tái sinh hoặc sự tồn tại của các apāyā, thật hữu ích khi đọc các suttā nêu trên.

  • As mentioned in the first post, “Buddha Dhamma – Noble Truths, Paṭicca Samuppāda, Tilakkhaṇa,” in this series of posts we discuss anicca, dukkha, anatta with the focus on the summary statement, “aniccaṁ khayaṭṭhena dukkhaṁ bhayaṭṭhena anattā asārakaṭṭhenāti.” It can be stated as follows:

Như đã nêu trong bài đầu tiên, “Buddha Dhamma – Noble Truths, Paṭicca Samuppāda, Tilakkhaṇa,” trong loạt bài này chúng ta bàn về anicca, dukkha, anatta với trọng tâm là nhận định tóm lược “aniccaṁ khayaṭṭhena dukkhaṁ bhayaṭṭhena anattā asārakaṭṭhenāti.” Có thể trình bày như sau:

  • “Anything in this world (rūpa, vedanā, saññā, saṅkhāra, viññāṇa) is of anicca nature because one’s hopes for enjoying them will only lead to one’s demise (“aniccaṁ khayaṭṭhena.”) It will eventually lead to sufferings that one should be afraid of (“dukkhaṁ bhayaṭṭhena.”) Therefore, such cravings/efforts are unfruitful and will make one helpless in the rebirth process (“anattā asārakaṭṭhenāti.”)

“Bất cứ điều gì trong thế gian này (rūpa, vedanā, saññā, saṅkhāra, viññāṇa) đều có bản chất anicca vì những kỳ vọng hưởng thụ chúng chỉ đưa đến sự hoại diệt của chính mình (“aniccaṁ khayaṭṭhena”). Rốt cuộc, điều đó dẫn đến những nỗi khổ mà ta nên sợ (“dukkhaṁ bhayaṭṭhena”). Do vậy, mọi ham muốn/nỗ lực như thế đều vô ích và khiến ta bất lực trong tiến trình tái sinh (“anattā asārakaṭṭhenāti”).”

  • One would not become serious about learning Buddha Dhamma until realizing the unimaginable suffering associated with the rebirth process!

Một người sẽ không thật sự nghiêm túc học Dhamma của Đức Phật cho đến khi thấy rõ nỗi khổ không thể nghĩ bàn gắn liền với tiến trình tái sinh!

What Is Nibbāna?

Nibbāna Là Gì?

  1. A key point here is that there are many instances where one can experience “periods of happiness” even for long times. Life is mostly of “sensual pleasures” in the 6 Deva In the 20 Brahma realms, it is mostly “jhānic pleasures” that they experience. Even some humans experience high levels of “sensual pleasures” for most of their lives.

Điểm then chốt ở đây là có rất nhiều trường hợp ta có thể trải nghiệm những “khoảng thời gian hạnh phúc” thậm chí kéo dài. Sự sống ở 6 cõi Deva phần lớn là “khoái lạc giác quan”. Ở 20 cõi Brahma, họ phần nhiều trải nghiệm “lạc jhāna”. Ngay cả một số con người cũng hưởng “khoái lạc giác quan” ở mức độ cao trong phần lớn cuộc đời.

  • However, all those “periods of happiness” or “pleasures” are VERY SHORT in the time scale of the rebirth process, which is effectively infinite. See, “Infinity – How Big Is It?”

Tuy nhiên, tất cả những “khoảng thời gian hạnh phúc” hay “lạc” ấy đều RẤT NGẮN nếu xét theo thang thời gian của tiến trình tái sinh, vốn về thực chất là vô hạn. Xem: “Infinity – How Big Is It?”

  • Furthermore, all humans, Devas, and Brahmas will end up in the four lowest realms unless they get to the Sotāpanna stage!

Hơn nữa, tất cả loài người, Deva và Brahma sẽ rơi vào bốn cõi thấp nhất trừ khi đạt đến bậc Sotāpanna!

  • Without a Buddha, we would be unaware of this issue of the rebirth process and that births in the apāyās are much more frequent than births in the “good realms.”

Nếu không có một vị Phật, chúng ta sẽ không hay biết vấn đề về tiến trình tái sinh này và rằng các lần sinh vào các apāyā xảy ra thường xuyên hơn nhiều so với sinh vào các “cõi lành”.

Nibbāna Is About the Cessation of Suffering

Nibbāna Là Sự Chấm Dứt Khổ

  1. This is why the First Noble Truth is about the CESSATION of suffering and NOT about happiness or even jhānic Since NOTHING in this world exists in Nibbāna, all vedanā (dukkha or sukha, AS WE KNOW) are absent in Nibbāna.

Vì vậy Sự thật Cao quý Thứ nhất nói về SỰ CHẤM DỨT khổ chứ KHÔNG nói về hạnh phúc hay thậm chí các trải nghiệm jhāna. Vì KHÔNG CÓ GÌ trong thế giới này hiện hữu trong Nibbāna, nên tất cả vedanā (dukkha hay sukha, THEO NHƯ CHÚNG TA BIẾT) đều vắng mặt trong Nibbāna.

  • Even though suttās discuss Nibbāna as “Nibbānic bliss,” the term “bliss” indicates the bliss associated with the TOTAL absence of suffering. It is indeed bliss to be free of suffering forever!

Dù các suttā nói về Nibbāna là “lạc Nibbānic”, từ “bliss” chỉ lạc gắn với sự VẮNG MẶT HOÀN TOÀN của khổ. Quả thật là hỷ lạc khi vĩnh viễn thoát khỏi khổ!

  • The closest analogy is the following. Suppose someone has had a migraine headache for years. If it goes away one day, they will be free of that horrible suffering. That would be a great relief to get rid of all that suffering.

Phép ẩn dụ gần nhất như sau. Giả sử ai đó bị đau nửa đầu nhiều năm. Nếu một ngày cơn đau biến mất, người ấy sẽ thoát khỏi nỗi khổ kinh khủng đó. Đó sẽ là sự nhẹ nhõm lớn lao khi trút bỏ toàn bộ khổ ấy.

  • We should think of Nibbāna the same way, not as a paradise with sensual or jhānic We can only say for sure that there is not even a trace of suffering in Nibbāna. See, “Nibbāna “Exists,” but Not in This World.”

Chúng ta nên hiểu Nibbāna theo cách ấy, không phải như một thiên đường của khoái lạc giác quan hay lạc jhāna. Điều chắc chắn có thể nói là không có dù chỉ một dấu vết của khổ trong Nibbāna. Xem: “Nibbāna “Exists,” but Not in This World.”

References

Tài liệu tham khảo

  1. Twelve suttā begin with the “WebLink: suttācentral: Ajjhattānicca Suttā (SN 35.1)” and end with the “WebLink: suttācentral: Bāhirānattātītānāgata Suttā (SN 35.12)” state that our six internal sensory faculties (eyes, ears, nose, tongue, body, mind) AND the six types of rūpa experienced by those faculties all have the Three Characteristics (Tilakkhaṇa.)

Mười hai suttā bắt đầu từ “WebLink: suttācentral: Ajjhattānicca Suttā (SN 35.1)” và kết thúc bằng “WebLink: suttācentral: Bāhirānattātītānāgata Suttā (SN 35.12)” nêu rằng sáu căn/giác quan nội tại (mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ý) VÀ sáu loại rūpa do các căn ấy tiếp xúc đều mang Ba Đặc Tính (Tilakkhaṇa).

  • For example, they say, “cakkhu, sota, ghāna, jivhā, kāya, mano” all have the anicca, dukkha, and anatta qualities or characteristics. That means all six sensory faculties have “built-in” anicca, dukkha, and anatta

Chẳng hạn, các bài ấy nói “cakkhu, sota, ghāna, jivhā, kāya, mano” đều có các tính chất/đặc tính anicca, dukkha và anatta. Điều đó có nghĩa là cả sáu căn đều có sẵn bản chất anicca, dukkha và anatta.

  • The same is true for the six types of external rūpa that we experience: rūpa, sadda, gandha, rasa, phoṭṭhabba, dhammā.

Điều tương tự cũng đúng với sáu loại rūpa ngoại cảnh mà ta kinh nghiệm: rūpa, sadda, gandha, rasa, phoṭṭhabba, dhammā.

  • But we will be subjected to suffering only if we attach to them!

Nhưng chúng ta chỉ phải chịu khổ nếu dính mắc vào chúng!

  1. There are nine suttās “WebLink: suttācentral: Aniccādisuttānavaka (SN 43–51)” that state “everything (all) in this world is of anicca, dukkha, anatta nature.”

Có chín suttā “WebLink: suttācentral: Aniccādisuttānavaka (SN 43–51)” khẳng định “mọi thứ (tất cả) trong thế giới này đều có bản chất anicca, dukkha, anatta.”

RẤT NHIỀU suttā khác cũng nói điều này theo những cách khác nhau: 138 suttā nêu rằng năm uẩn đều có bản chất anicca, dukkha, anatta: “WebLink: suttācentral: 138 results for vedanā AND viññāṇaṁ AND aniccā.” Dĩ nhiên, năm uẩn bao trùm mọi thứ trong thế giới này.

  • To state the same differently, five aggregates (pañcakkhandha) are “subject to suffering.” Even an Arahant is subject to suffering until the death of the physical body (Parinibbāna). The Buddha himself had bodily ailments.

Nói cách khác, năm uẩn (pañcakkhandha) là “chịu sự chi phối của khổ”. Ngay cả một Arahant vẫn còn chịu khổ cho đến khi thân vật lý chết đi (Parinibbāna). Chính Đức Phật cũng từng có những bệnh tật thân thể.

  • However, all that suffering ends at Parinibbāna.

Tuy nhiên, toàn bộ khổ ấy chấm dứt vào lúc Parinibbāna.

  1. Each person creates their own future suffering from their own actions based on (abhi)saṅkhāra that arise due to the ignorance of this “big picture.”

Mỗi người tự tạo ra khổ trong tương lai của mình từ các hành động của chính mình dựa trên (abhi)saṅkhāra khởi lên do vô minh về “bức tranh toàn thể” này.

  • When a mind grasps this “big picture,” one attains the Sotāpanna No matter how strong the temptation is, it will NEVER trigger the mind to commit “apāyagāmi actions” (those lead to rebirth in the apāyās). That is the meaning of “dassanena pahātabbā” or “remove defilements with clear vision” that we briefly mentioned in the first post in this series: “Buddha Dhamma – Noble Truths, Paṭicca Samuppāda, Tilakkhaṇa.”

Khi một tâm nắm bắt được “bức tranh toàn thể” này, người ấy chứng đạt bậc Sotāpanna. Dù cám dỗ có mạnh đến đâu, nó cũng KHÔNG BAO GIỜ khiến tâm phạm những “hành động apāyagāmi” (dẫn đến tái sinh vào các apāyā). Đó là ý nghĩa của “dassanena pahātabbā” hay “loại trừ nhiễm ô bằng cái thấy sáng tỏ” mà chúng ta đã lược nhắc ở bài đầu tiên của loạt này: “Buddha Dhamma – Noble Truths, Paṭicca Samuppāda, Tilakkhaṇa.”

  • That is the same as getting to the first step in the Noble Eightfold Path, Sammā Diṭṭhi.

Đó chính là đạt đến bước đầu trong Bát Chánh đạo, Sammā Diṭṭhi.